Knjiga Branka Mamule „Slučaj Jugoslavija“ odslikava autorovu svakodnevnu borbu i uticaj u državnom vrhu i društvu da se obuzdaju agresivni, nacioklerikalni revanšizmi i šovinizmi koji su tražili republike osamostaljene od savezne države pod raznim izgovorima i parolama: srpski nacionalizam da ne „želi – ništa novo, nego carstvo Dušanovo“, što nije bilo ništa drugo nego zahtjev za Veliku Srbiju; hrvatski nacionalizam je agresivno vapio za samostalnom državom kao „hiljadugodišnjim snom“ i slovenački nacionalizam zahtjevao da ode u „Evropu zdaj“, dakle odmah.
Mamulina knjiga, među knjigama drugih autora na istu temu, ima prvorazrednu jugoslovensku vrijednost, jer potiče od prvog čovjeka odbrane, i najboljeg poznavaoca tadašnjih prilika i istinski angažovane ličnosti za očuvanje SFRJ, dok se za knjige drugih članova Predsjedništva i Vrhovne komande to ne može reći. Da pomenem samo knjige trojice autora. Knjiga „Poslednji dani SFRJ“ Borisava Jovića ima prevashodno prosrbijanski i antihrvatski, antijugoslovenski i antislovenački karakter; knjiga „Kako je srušena Jugoslavija“ Stipe Mesića je prohrvatska, antisrpska i antijugoslovenska; knjiga „Moje viđenje raspada“ generala Veljka Kadijevića je „priča o uspješnom stvaranju“ dvije nove srpske države: jedne u Bosni i Hercegovini, a druge u Hrvatskoj, kao da to „stvaranje“ nije razbijanje SFRJ kao što su „stvaranje“ hrvatske Herceg-Bosne, i otcjepljenje Kosova i „Babine“ Cazinske krajine.
Memorandum SANU, Osma sjednica CK SKS i Miloševićevi mitinzi antibirokratske revolucije uzdrmali su stabilnost zemlje, ali nijesu uspjeli preuzeti vlast u SFRJ, već samo u Srbiji i Crnoj Gori. Njegovi sledeći poduhvat bio je na preuzimanju vlasti u SFRJ preko 14 kongresa SKJ i „srpske većine“ u Kongresu. To mu nije uspjelo. Ali je uspjelo da razbije SKJ kao jugoslovensku političku snagu. Tako je od tri faktora jugoslovenske stabilnosti (Tito, Partija, Armija), sa nestankom Tita i razbijanjem SKJ ostala samo Armija, koju je „svojatala“ Srbija, što je olakšalo snagama nacioklerikalnog revanšizma i šovinizma da preuzmu vlast u republikama.
O tome admiral Mamula iznosi ubjedljive poglede, naročito o ulozi Predsjedništva i štaba Vrhovne komande koji tada nijesu bili na nivou zahtjeva vremena, već objektivno, čak i saučesnici razbijanja SFRJ. U knjizi je to dato vrlo slikovito i argumentovano. Koliko se autor, na Titovom jugoslovenskom kursu, predano angažovao da se očuva cjelovitost i demokratizuje Jugoslavija, vidljivo je i poučno iz svakog dijela njegove knjige.
Pitanja koja otvara knjiga admirala Mamule će i dalje tražiti potpunije odgovore, a naročito tri koja su vezana za stvaranje, razvoj i oružano razbijanje SFRJ, kao i dalje izglede jugoslovenske ideje u novim uslovima.
To su, prije svih, sledeća tri pitanja:
Prvo pitanje je: Kako su narodi Jugoslavije predvođeni sa KPJ i Titom na čelu stvorili u NOR-u i razvili u miru najveću i najmoćniju državu u istoriji jugoslovenskih naroda i doveli je do zavidnog međunarodnog ugleda i uticaja?
Drugo pitanje je: Zašto, ti isti narodi, 50 godina kasnije, bez Partije i Tita, samo sa oslabljenom Armijom, nijesu uspjeli očuvati tu najveću i najmoćniju avnojevsku Jugoslaviju?
I treće pitanje je: Kakvi su dalji izgledi za prevazilaženje posljedica JU ratova i obnovu civilizacijskih odnosa među građanima, narodima i osamostaljenim avnojevskim republikama?
U tom cilju je i autor ove knjige, admiral Mamula, bio jedan od osnivača Avnojevskog foruma „JOSIP BROZ TITO“ uvjeren da se naučnim istinama i društvenim aktivnostima mogu ostvariti dva istorijska cilja: prvo, da se prevaziđu posledice JU ratova i drugo da se obnove civilizacijski odnosi među građanima, narodima i državama nastalim od SFRJ.
Autor je general JNA u penziji
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na Twitter nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
