„Desetogodišnje moje poznanstvo sa kraljicom Natalijom i moja redovna prepiska sa njom bili su dovoljni da poznam i shvatim duh i temperament te Gospođe kojoj sudbina dodeli da ponese krunu jedne zemlje koja se ne mogaše pohvaliti da je makar i jedna žena vladarka provela život do kraja svoga veka na prestolu, niti da je u svojoj zemlji našla pokojišta“, ovim rečima počinje „Roman kraljice Natalije“ Dragutina J. Ilića, koji je posle više od devet decenija sada prvi put integralno objavljen u izdanju Službenog glasnika. Knjigu je priredila Svetlana Tomić.
Ova knjiga, kako se čulo na predstavljanju u Klubu Službenog glasnika, prvi je put je objavljena 1923. u nastavcima u Cicvarićevom beogradskom dnevniku, koji se smatra prvim srpskim „tabloidom“. Bila je reklamirana kao „senzacija“ koju „svaki obrazovan Srbin treba da pročita i pamti“. Njeno objavljivanje u Službenom glasniku treba da na srpsku književnu i javnu scenu ponovo vrati kraljicu Nataliju Obrenović, o čijem se doprinosu kulturi, umetnosti i obrazovanju u Srbiji danas malo i govori, kao i Dragutina J. Ilića, književnika, dramaturga, novinara, političara, pisca prve naučnofantastične drame na svetu „Posle milion godina“ (1889), sina Jovana Ilića i starijeg brata Vojislava Ilića, koji je „iako poštovan u visoko ocenjen pisac uklonjen iz srpskog književnog kanona“.
Profesor Željko Milovanović sa Filozofskog fakulteta u Novom Sadu naglasio je da „reč roman u naslovu Ilićeve knjige ne označava žanr, nego istoriju nečega što se dogodilo“. On je istakao i da je „ovo Ilićevo delo teško žanrovski odrediti, jer to nije samo politički roman, nego i istovremeno i biografija kraljice Natalije i autorova autobiografija“. Središte priče je „visbadenski skandal“ – otmica prestolonaslednika Aleksandra, koju je organizovao kralj Milan i proterivanje kraljice Natalije iz Srbije, zbog koje su izbili nemiri.
– Za razliku od oficijelnih istoričara, Ilić nije ignorisao nemoralan odnos srpskih vladara prema ženama. On je ovo delo otpočeo predstavljanjem dugog i mučnog istorijata, ističući da je od svih žena srpskih vladara, Natalija ima najtragičniju sudbinu. Knjiga može da posluži i kao vredan istorijski izvor. Ilić otkriva mnoge detalje, posebno kontraste između kraljice i političara, ali opisuje i svoju ulogu u organizovanju pobune naroda radi odbrane kraljice Natalije i sprečavanja njenog proterivanja iz Srbije… Dok opisuje kraljicu, Ilić istovremeno opisuje i sebe. Njihove sudbine su slične – oboje su prognanici – kaže Svetlana Tomić, koja je ukazala i na vrednost lepog jezika u ovoj knjizi.
Najlepša vladarka Evrope
Najpre kneginja, potom i kraljica Srbije, koju su savremenici smatrali „najlepšoma vladarkom“ Evrope Natalija Obrenović (1859-1941) bila je supruga kralja Milana Obrenovića. Potiče iz imućne moldavsko-ruske plemićke porodice. Za svog daljeg rođaka srpskog kralja Milana udala se 1875. i sa njim je imala sina Aleksandra – poslednjeg kralja iz dinastije Obrenović. Njen buran brak sa vladarem Srbije, sa kojim se i lično i politički brzo razišla, razveden je 1888. Iako je naredne godine abdicirao, kralj Milan je uspeo da je u političkoj „trgovini“ sa radikalima 1891. protera iz Srbije, u koju se nakratko nekoliko puta vraćala dok je njen sin bio na prestolu. U izgnanstvu je primila je katoličanstvo i posle teškog života preminula je u Parizu, gde je sahranjena na groblju Lardi.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na Twitter nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
