Beogradski Jevreji – život i Holokaust

 Predstaviće se život beogradskih Jevreja i pomenuće se do sada nepoznate žrtve, a o onima čija su imena poznata, izložba će pružiti nova saznanja. Postavku će otvoriti predsednik Vlade, Ivica Dačić.

Izložba je koncipirana u četiri tematsko-hronološke celine koje se prepliću: Jevreji u Beogradu, Kovitlac rata, Žrtve i Uspomene. Na 52 panoa, tri stalka, jednoj kocki, jednom pleksiglasu i tri kompozicije u prostoru prikazan je život i stradanje Jevreja. Na 25 panoa predstavljeno je 48 žrtava čije sudbine pokazuju sveobuhvatno stradanje ove zajednice. Polaznu osnovu za pripremanje izložbe predstavljala je građa Referata za mase (zaostavštine) Narodnog odbora i rejona grada, jednog od prvih organa vlasti u Beogradu nakon Drugog svetskog rata. Na osnovu sabrane građe Istorijskog arhiva Beograda, Jevrejskog istorijskog muzeja i Advokatske komore Beograda, žrtve prestaju biti broj, ime i prezime bez sadržaja, već postaju ličnosti sa svojim ostvarenim i neostvarenim životnim snom koji je u jednom trenutku bio prekinut, navodi se u saopštenju.

Iz Arhiva podsećaju da su Jevreji nastanjivali Beograd i pre nego što za to imamo potvrdu u starim spisima. Prvi pisani dokument o njihovom prisustvu u gradu nalazi se u turskom popisu stanovništva iz 1560. Na Dorćolu, gde su se prvobitno naselili, gradili su sinagoge, zidali škole, štampali knjige. Svojom delatnošću doprineli su privrednom, društvenom i kulturnom razvoju Beograda. Učestvovali su u političkom životu zemlje, borili se za nju. Drugi svetski rat naglo je prekinuo život jevrejske zajednice prestonici. Samo za dve okupacione godine (1941. i 1942) ona je gotovo potpuno nestala. Od oko 12.000 beogradskih Jevreja Holokaust je preživelo samo nešto više od 1.000.

Uspomene

Veći deo građe Arhiva koji odslikava život i stradanje beogradskih Jevreja biće po prvi put predstavljen javnosti. Bogata arhivska građa kao što su popisi imovine, umrlice, lična dokumenta, planovi zgrada, fotografije, reklame radnji, hartije od vrednosti…svedoči o životu koji je prekinut. Poglavlje „Uspomene“, kroz tri eksponata: spomenar, album i knjiga s posvetom, predstavlja priču o prijateljstvu koje traje i opstaje. Kao prateći deo izložbe objavljena je publikacija pod nazivom – Pomenik žrtvama Holokausta u Beogradu: iz arhivske građe Narodnog odbora i rejona grada . Knjiga sadrži podatke o svim stradalim Jevrejima čije su umrlice sačuvane u građi Referata, a koja se čuva u Istorijskom arhivu Beograda. „Pomenik“ ima za cilj da još jednom podseti na Holokaust, da pomene nepoznata imena žrtava, njih 161, a o onima čija su imena poznata pruži nova saznanja.