Žrtvenik sa arheološkog lokaliteta Rudna Glava u okolini Majdanpeka, oruđe, oružje, kao i druge predmete vezane za početak rudarenja na prostorima istočne Srbije posetioci mogu da vide u galeriji Muzeja u Majdanpeku. I samo u galeriji budući da se ovo nepokretno kulturno dobro od izuzetnog značaja nažalost nalazi u veoma lošem stanju i poseta lokalitetu je na nivou avanture. Smatrajući s pravom da Rudna Glava zaslužuje mnogo više u Muzeju u Majdanpeku su priredili izložbu kako bi alarmirali javnost ukazujući na potrebu hitnog preduzimanja mera zaštite Rudne Glave.
Više puta smo upozorili na jako loše stanje lokaliteta Rudna Glava u kome se nalazi od 1989. godine kada su završena arheološka iskopavanja na lokalitetu Rudna Glava, koje datira iz mlađeg neolita pre nekih 7000. godina p.n.e. Od 1989. godine nisu vršena dalja arheološka istraživanja i sam lokalitet propada, jame koje su iz istog perioda se urušavaju, a sam put do lokaliteta je u jako lošem stanju i teško je izaći na sam lokalitet, pre svega zbog gustog rastinja – kaže za Danas v. d. direktora Muzeja u Majdanpeku Aleksandar Repedžić.
Od 1989. godine država nije pokazala interesovanje za najstariji rudnik bakra u Evropi i Iako je proglašen za nepokretno kulturno dobro od izuzetnog značaja, sa prestankom istraživanja kao da je prestao interes države za najstariji rudnik bakra u Evropi. Želeći da pokrenu stvari sa mrtve tačke pokrenuta je inicijativa d se uradi konzervacija i zaštita lokaliteta.
– Tokom marta meseca započeli smo razgovore sa republičkim Zavodom za zaštitu spomenika kulture, vezano za konzervaciju i zaštitu lokaliteta, a našu inicijativu podržala je lokalna samouprava. Zaštićeni lokalitet bio bi od izuzetnog značaja za dalja etnološka, arheološka istraživanja i privukao bi veliki broj kako domaćih, tako i stranih turista i istraživače iz struke iz celog sveta – objašnjava Repedžić dodajući da je u planu da se u saradnji sa republičkim Zavodom za zaštitu spomenika uradi konzervacije i zaštita lokaliteta, kao i da se očekuje pomoć Ministarstva kulture i informisanja kako bi bili stvoreni uslovi da se čuveni lokalitet Rudna Glava adekvatno zaštiti i sačuva.
Inače izložba “Tragovima naše prošlosti” autora Borivoja Krčmarevića, kustosa prirodnjaka Muzeja u Majdanpeku, koncipirana je u dva dela – praistorijski i antički period i posetioci pored ostalog mogu da vide čuveni žrtvenik i alate koje su korišćeni na arheološkom lokalitetu Rudna Glava. Podsećanja radi recimo da je ovo arheološko nalazište u blizini istoimenog sela u opštini Majdanpek i da lokalitet pripada Vinčanskoj kulturi i predstavlja središte jednog od najranijih rudarstava bakra u jugoistočnoj Evropi. Tokom istraživanja koje se može podeliti u tri faze koje su bile od 1969. do 1985. godine, među pronađenim arheološkim materijalom treba istaći četiri ostave sa kamenim batovima (veliki čekići napravljeni od oblutaka), oruđem od kostiju i keramičkim sudovima. Pronađeni kameni batovi predstavljaju jednu od najvećih grupa tog tipa oruđa pronađenih na tlu Evrope i Male Azije, a osim njih pronađena su i dva tipa amfora, kruškolikog oblika i amfore-krčazi. Pored amfora otkriven je i žrtvenik sa glavom jelena. Na osnovu ovih nalaza utvrđeno je da rudarstvo Rudne Glave pripada Vinčanskoj kulturi i to kraju faze Vinča–Tordoš II i početku faze Vinča–Pločnik I. Na lokalitetu Rudna Glava otkrivene su i alatke od jelenskog roga, oruđe većih dimenzija koje je verovatno služilo za prikupljanje i kopnje razmrvljene rude i jednostavni klinovi manjih dimenzija, koji su koristili za proširivanje pukotina prilikom razbijanja blokova rude. Osim nalaza iz vremena praistorijskog rudarstva, ovde su pronađeni i tragovi vađenja rude iz kasnijeg perioda, verovatno iz doba antike.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na Twitter nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
