Sindikalne i NVO „gužve“ ometaju moguću saradnju

– Konkurenciju, pa i konfrontaciju i otvorene sukobe, mogu da motivišu najrazličitiji razlozi, a pre svega ih podstiču orijentacije na iste finansijske resurse – na iste donatore, iako do sada sindikati i nisu bili naročito aktivni na planu „projektnog aktivizma“, kazao je Mihailović. Prema njegovim rečima, pogodan okvir za uspostavljanje saradnje, ili bilo kojeg oblika zajedništva, predstavlja pripadnost istom socijalnom prostoru, potom bliskost društvenih grupa koje zastupaju sindikati, odnosno nevladine organizacije.

– Treće, zajedničke vrednosti, a donekle i interesi. Četvrto, bliskost pa i poklapanje pojedinih temeljnih ciljeva sindikata i nevladinih organizacija građanske orijentacije. Peto, sindikati i nevladine organizacije imaju niz zajedničkih tema i poslova. Da pomenem samo neke teme: enormna socijalna nejednakost, eksploatacija, ugnjetavanje, diskriminacija, ljudska prava, demokratizacija, solidarnost, pitanje pravde, pravna država, orijentacija ka sigurnosti, ekološki problemi, naveo je Mihailović.

Međutim, Vukašin Pavlović, profesor Fakulteta političkih nauka, smatra da sindikati i organizacije civilnog društva ne moraju da se udružuju, ali da bi svakako morale da imaju zajedničku strategiju. On je kazao da je 21. vek, vek ozbiljnog narušavanja i industrijske demokratije i prava zaposlenih, a da je najveća pošast sa kojima se suočavaju i razvijena i nerazvijena društva nezaposlenost.

– U zemljama gde je dominirala državna svojina neminovno dolazi do transformacije u tržišnu ekonomiju. Ona stvara armiju nezaposlenih koja je upravo najbolje sredstvo da se uruše sindikati, ocenio je Pavlović.

Na činjenicu da se ne može razumeti civilno društvo i sindikati ako se ne „zaviri“ u državu, koja predstavlja inicijalni okvir za funkcionisanje civilnog društva, ukazao je Miroslav Ružica, član Foruma za međunarodne odnose.

– Razni unutrašnji i spoljni činioci čine da su i sindikati i NVO izloženi klijentelizmu u odnosu na političke partije, odnosno vladajuće koalicije. Nekada se to čini indirektno, a nekada direktno, i to kroz raspodele grantova, nadležnosti, podrške, naveo je Ružica.

Predstavljajući podatke o odnosu sindikata i civilnog društva, Vojislav Mihailović iz Centra za razvoj sindikalizma ukazao je da su radnici koji su članovi neke nevladine organizacije pozitivnije nastrojeni prema sindikatima od onih koji to nisu.

– Ali i obrnuto, radnici koji su članovi sindikata pozitivnije gledaju na civilno društvo, kazao je Mihailović.

Miljenko Dereta, narodni poslanik, ocenio je da je saradnja NVO i sindikata „malo verovatna“. Kako je kazao, kada se govori o sindikatima i civilnom sektoru, uglavnom je mnogima na umu sećanje na devedesete godine prošlog veka.

– Devedesetih je, u delu sindikata i NVO, postojao apsolutni konsenzus oko političkog cilja koji je trebalo ostvariti. Tada je u tom pravcu uglavnom delovao sindikat „Nezavisnost“. Danas je, međutim, saradnja između ova dva sektora malo verovatna, jer u civilnom sektoru vlada apsolutna podeljenost. To je zbog tema kojima se bave, ali i razloga zbog kojih postoje. Sve veći procenat NVO se bavi pružanjem usluga umesto države i tu traže svoje mesto, a ne u nekim društvenim promenama, kao što je to bilo devedesetih – kazao je Dereta. Ipak, prema njegovim rečima, da bi do uspešne saradnje uopšte i došlo, potrebno je da sindikati i NVO najpre definišu jasne ciljeve. Takođe, Dereta je istakao da i u jednom i u drugom sektoru postoji oštra konkurencija.

– U sindikatima se vodi borba oko toga ko ima pravo da bude reprezent radnika, odnosno ko ima pravo na razgovor sa državom. S druge strane, kod nevladinih organizacija je ta borba još žešća, jer se ne vodi samo oko pozicije u odnosu prema državi, nego i u odnosu prema drugim finansijerima – istakao je Dereta.

Akademski i otvoreno

Okrugli sto su organizovali beogradska kancelarija Fondacije Fridrih Ebert i Centar za razvoj sindikalizma, a učešće u radu su, pored ostalih, uzeli i predstavnik Centra za industrijske odnose Darko Marinković, Ivan Zlatić i Milenko Srećković iz Pokreta za slobodu, a među gostima su viđeni Jadranka Jelinčić iz Fondacije za otvoreno društvo, kao i Rodoljub Šabić, poverenik za informacije od javnog značaja i zaštitu podataka o ličnosti.

Sami sebi kopali grob

Srećko Mihailović ističe da su sindikati i NVO građanske orijentacije nasele i nasedaju na prevarnu priču o depolitizaciji, te da su oni sami doprineli procesu sopstvene političke ekskluzije. „Razvijajući antipolitičku retoriku, sami su sebi kopali grob. Uprošćeno rečeno, sindikati i organizacije civilnog društva ne razlikuju političku vlast i politički uticaj. I dok je distanciranje od ulaska u vlast prirodno i proizilazi iz karaktera sindikata i organizacija civilnog društva, dotle je distanciranje od političkog uticaja – pogubno i za sindikate i za ostale organizacije civilnog društva“, smatra Mihailović.