Toledo (1): Grad strateškog karaktera

Jedinstveni položaj grada na uzvišenju, okruženog rekom Taho, koja se uliva u okean kod Lisabona, činio ga je svojevrsnom utvrdom kojoj nije bilo lako prilaziti. To je bio i razlog što su se, tokom celokupne istorije, tu susretale razne kulture tražeći sopstveno utočište: Rimljani, Vizigoti, Arapi i hrišćani.

Grad se pominje kao Toletum već u drugom veku pre n. e. sa svojim amfiteatrom, pozorištem, akvaduktom. Padom Rimske imperije utvrđeni grad se našao na udaru Vizigota koji su izvorno bili hrišćani. Godine 567. Toledo je proglašen za URBE REGIA, što je značilo da je bio glavno stanište Gota i hispano-romanskih stanovnika. Nesloga među vizigotskim plemstvom, pogodovala je prodoru (711.) muslimana iz Tarika, preko Gibraltara, koji su ubrzo zaposeli celo poluostrvo. Toledo je osvojen i postaje prava medina s mrežom uskih i neravnih ulica, nalik na one u Sevilji, Kordobi, Granadi ili Marakešu. Za vreme skoro četiri veka muslimanske dominacije razvile su se i cvetale, u pojedinim periodima, neke delatnosti, poput medicine, matematike, filozofije, umetnosti i književnosti. Ono što je bila najveća tekovina jeste svakako poštovanje svih konfesija. Nisu više progonjeni Jevreji kao za vreme Vizigota, ili kasnije za vreme tzv. katoličkih kraljeva, a kohabitacija muslimana, hrišćana i Sefarda bila je za primer koji do naših dana simbolizuje ovaj grad, nazvan još i Gradom tolerancije.

Od XI veka, kada Alfonso VI osvaja grad i uzima ga iz ruku muslimanskih vladara, Toledo postaje središte kastiljanskog dvora, dalje se razvijajući u važan centar celog poluostrva. Prihvaćeni su mnogi običaji i dostignuća muslimanske populacije i vršena je asimilacija, usavršavanje i stvaranje specifičnog izraza od više različitih stilova. To se ogledalo naročito u arhitekturi, u upotrebi cigle, luka, keramike, geometrijskih elemenata, odabiru boja, u negovanju zanata i načinu života.