Blagodarenje u hramovima vatromet na Svetosavskom platou

– Liturgijom svetog Vasilija Velikog i blagodarenjem povodom Nove godine u svim hramovima Srpske pravoslavne crkve, u nedelju 14. januara biće obeležen trostruki praznik. Osim prvog dana Nove godine po julijanskom kalendaru tog dana slave se i pomen na obrezanje Gospoda Isusa Hrista i pomen na svetitelja koji je napisao bogosluženje koje se na taj dan služi. Patrijarh srpski Pavle u nedelju bi trebalo da služi svetu arhijerejsku liturgiju i blagodarenje u Sabornoj crkvi u Beogradu, dok će se u ponoć između subote i nedelje na Svetosavskom platou na Vračaru održati tradicionalni novogodišnji vatromet. Kako je najavljeno iz Svetosavske crkve, hram će cele noći biti otvoren za molitvu vernika i razgledanje.

Ko, šta i kad slavi

– Osim SPC, julijanskog kalendara drže se i Jerusalimska, Ruska, Gruzijska i Ruska pravoslavna zagranična crkva i Sveta gora. Osim što po ovom kalendaru slave Božić i Novu godinu, ove crkve drže i julijansku pashaliju, proslavu Vaskrsa kada im se u praznovanju pridružuju i ostale pravoslavne crkve koje su prešle na gregorijanski kalendar. Jedino je Finska pravoslavna crkva u potpunosti prihvatili gregorijanski kalendar i pashaliju.

Proslava početka građanske nove godine 1. januara u pravoslavnom svetu krenula je iz Rusije 1701, u vreme vladavine cara Petra Velikog. Iako je po julijanskom kalendaru Nova godina padala 1. janura, zbog činjenice da se u rimsko doba taj dan poklapao sa izborom novog konzula u čiju su čast priređivane igre i slavljeni paganski bogovi, u hrišćanskom svetu za početak godine dugo je korišćeno i nekoliko drugih datuma: 1. i 25. mart, Uskrs, 1. septembar, 25. decembar.
Na ovaj dan koji se kod nas pogrešno naziva „srpska Nova godina“, u narodu je poznat i kao Mali Božić, odlazi se na službu i crkvu i priprema bogata trpezu, a u nekim krajevima kao obavezan gost poziva se i daruje božićni položajnik. U nekim krajevima Srbije sprema se obredni kolač od kukuruznog brašna – „vasilica“, čije se ime vezuje za praznik svetog Vasilija. Hlepčić se ukrašava šarama pomoću tri trske uvezane crvenim koncem. U nekim krajevima Srbije mesi se i kolač u obliku đevreka koji se obredno stavlja stoci na rogove, dok se u nekim mestima sprema i kolač za položajnika. Prema starim gradskim običajima, u ponoć, između poslednjeg dana stare i prvog dana nove godine jedu se krofne sa novčićem ubačenim u jednu od njih radi sreće.