Istorija traži manje netrpeljivosti

Desimir Tošić Da li mi je dozvoljeno da ispričam jednu priču iz prošlosti povodom članka Nenada Kovačevića „Velika istorijska promaja u Užicu“ i svedočenja Bogića Krasića, muzejskog savetnika, u vezi s problemom promena u Narodnom muzeju u Užicu. Moja priča nema dodirnih tačaka s muzejom, ali ima i te kakve veze sa samim problemom: da istoriju ne posmatramo kao ideologiju ili političku vladavinu.
Bilo je to verovatno pre trideset godina. Držao sam predavanje u severnoj Engleskoj, u Halifaksu, gde je bilo dosta naših ljudi, emigranata radnika, prvenstveno Srba iz Hrvatske i zapadne Bosne. Većinom nekadašnjih četnika, ali i jedne manje grupe partizana koji su napustili partizanski pokret posle, po zlu poznatog, Kordunaškog procesa, kada je Andrija Hebrang zavladao i Komunističkom strankom i partizanskim pokretom Hrvatske.
Moje predavanje odnosilo se na razvoj međunacionalnih odnosa koji su se prelamali i u okviru pokreta boraca protiv nacizma i ustaškog režima u Hrvatskoj. Ali, ti međunacionalni odnosi između Hrvata i Srba nisu se mogli zamisliti i bez problema odnosa nekadašnjih četnika i nekadašnjih partizana. Da li ima mogućnosti da se problemi prevaziđu? Da li se mogu naći neki razlozi za saradnju dva „glavna naroda“ u jugoslovenskoj zajednici, pa potom da li se može doći do tolerancije između ljudi koji su bili u toku rata na dvema suprotstavljenim naoružanim stranama? Da li u jednom gradu može biti, jedna pored druge, i organizacija bivših četnika i organizacije nekadašnjih partizana? Moj odgovor je bio potvrdan…
Ali je neko iz slušalačke publike meni, prijateljski, dobacio: To se može dogoditi samo u Užicu… Insinuirao je očigledno za nas, koji smo bili u dvorani, na sopstvenika lokala, u kome se držalo predavanje – “ na sopstvenika lokala koji je bio Užičanin i koji je posmatran kao oportunist… Samo oportunisti mogu prihvatiti da jedna pored druge organizacije bivstvuju u jednom istom gradu!