Svaki narod smatra da su njegovi običaji najbolji

Iako fizičke karakteristike mogu da budu deo Herodotovog opisa naroda, one više teže da budu rezultat geografije nego nasleđa. Uprkos biološkim metaforama koje su sadržane u jeziku genosa i etnosa, Herodot ne pravi pretpostavke šta će se kasnije smatrati rasnim ili biološkim razlikama među poznatim narodima. Ako Etiopljani i Indi imaju crno seme, ako su severni narodi visoki i plavi, razlog je blizina ili udaljenost od ekvatora, a ne rezultat naslednih karakteristika.
Herodotov panoramski opis naroda postao je osnova za celokupnu buduću evropsku etnologiju. Njegove kategorije, njegovi pokušaji klasifikacije, i njegovi stereotipi još uvek postoje. Međutim, mnogi geografi i istoričari nisu mogli da prihvate mnoge njegove osnovne postavke. Uprkos njegovom velikom uticaju, ili upravo zbog njega, Herodota su kasniji drevni pisci obično nazivali „ocem laži“.
Pre svega, kasnijim Grcima i Rimljanima smetao je njegov suštinski neutralan pristup običajima i narodima koje je opisivao. Sam rodom iz jonskog grada u Maloj Aziji, čije stanovništvo nije bilo čisto grčko ni po običajima ni po jeziku, Herodot nije donosio sudove o tradicijama i kulturama koje je opisivao. Ova otvorenost, koju su takođe pokazivali drugi predsokratovski Jonjani, možda je karakteristika inače izgubljene persijske istoriografije kojoj je Herodot, rođen u porodici koja je govorila grčki u Persijskom carstvu, dugovao svoje zaključke. On nesumnjivo opisuje Persijance kao „one koji od svih ljudi najviše poštuju strane običaje“. Sa očiglednim odobravanjem, Herodot opisuje kako je Darije pričao da je Grke na svom dvoru pitao da li bi bili voljni da jedu leševe svojih očeva, a kada su se ovi užasnuli na takvu mogućnost, on ih je upoznao sa Indijcima koji su jeli tela svojih mrtvih roditelja. Onda ih je pitao da li bi spalili tela svojih roditelja, što su oni odbacili sa istim užasavanjem. Za Herodota, tradicije Skita, Grka, Egipćana i Persijanaca imale su jednaku vrednost. Svaki narod, primećuje Herodot, smatra da su njegovi sopstveni običaji najbolji, i on ničim ne opovrgava takvo njihovo mišljenje.
Možda je, za razumevanje Herodotovih neutralnih stavova prema kulturama, jednako važna njegova sopstvena politička situacija. Za razliku od kasnijih istoričara i etnografa, on nije imao direktne političke veze ni sa Persijancima ni sa grčkim gradovima koji su bili protiv njih. Iako je puno putovao i prilično dugo živeo u Atini, ostao je po strani, bez određenog položaja u vlasti, što je inače sve češće definisalo grčki i persijski način posmatranja. To nije bio slučaj sa kasnijim piscima, pogotovo posle osvajanja Aleksandra Velikog. Od tada, grčki pisci postaju deo imperijalističke kulturne tradicije. Njihov interes za „druge“ postaje tesno povezan sa željom za dominacijom, što je način gledanja koji su prirodno nasledili rimski imperijalistički pisci.
Tako Herodot predstavlja kulturnu perspektivu koja bi se mogla nazvati „predorijentalnom“, u onom smislu u kome o njoj govori američki književni kritičar Edward W. Said kao o „ontološkoj i epistemološkoj razlici koja je nastala između ‘Orijenta’ i (veći deo vremena) ‘Zapada’“. Ovo odbijanje da osudi tuđe običaje, doneli su mu epitet „filovarvarina“, koji su mu pripisali kasniji pisci, a koji su svakog ko nije govorio grčki smatrali inferiornim („varvarski“ je, originalno, označavao nekog ko frflja dok govori). Istovremeno, isti ovi kritičari koristili su njegov materijal, pokušavajući da dokažu koliko je savršena grčko-rimska tradicija i kolika je njena nadmoć nad svim ostalim, posebno „istočnim“, kulturama. Ova, gotovo neprekidna, struja osude velika je ironija jer, kako je istakao jedan naučnik, „Herodot je opisao, bilo kratko ili dugo, oko pedeset i više naroda. Od pet do osam stotina godina kasnije, Plinije, Solin i Mela pominju 34 ista naroda, u smislu da su ili identični ili vrlo slični onima koje je opisao grčki istoričar“.
Pored toga što su mu zamerali na provarvarskim stavovima, druga zamerka potonjih pisaca Herodotovom radu, bio je način na koji je opisivao karakteristike naroda. Svaki narod ima složene karakteristike, uključujući običaje, poreklo, veru i političku formu, ali dok ove karakteristike služe da ih identifikuju i razlikuju od ostalih suseda, one ne čine narode kao takve. Kasniji pisci, kao što je rimski sveznalac Plinije Stariji, obrnuli su ovaj sistem naglavačke. Ove karakteristike, zajedno sa geografskim granicama, postale su odlučujući faktori za etnički identitet, a ne naprosto karakteristike ljudi koji pripadaju određenoj grupi.
Nastavlja se