Oni nas zovu ali mi ne čujemo

Uloga, odnosno, uticaj medija u evroatlantskim integracijama, pogotovu u zemljama jugoistočnog regiona, veoma je veliki, međutim, javlja se problem nedovoljne edukacije i specijalizacije novinara ili timova za praćenje i vođenje ovakvih tema. Zbog nedovoljne obrazovanosti i poznavanja evroatlantskih procesa koji vode u Evropsku uniju javnost na Balkanu ostaje uskraćena za veoma bitne informacije kao što su evropski standardi koji se apsolutno razlikuju od ovdašnjih. Prema izjašnjavanju učesnika okruglog stola, zemlje u regionu su još uvijek u dilemi da li je EU Eldorado ili samo „štap i šargarepa“! Ovo je bila tema okruglog stola na temu „Uticaj medija na evroatlantske integracije“ održanog u Banjaluci organizaciji banjalučke kancelarije Fridrih Ebert Štiftung i Transparensi internešenela.

Medijska slika u BIH promenjena

Igor Davidović, glavni pregovarač tima iz BIH sa EU, smatra da se medijska slika u BIH bitno promjenila, te da je interesovanje medija za pregovore o evroatlantskim integracijama veliko.

– Mediji su u velikoj mjeri doprinijeli u oblikovanju i stava javnosti vezano za provođenje pregovora, kao i pojašnjenju javnosti šta se i o čemu zapravo pregovara. To je od izuzetnog značaja u ovom prvom i inicijalnom koraku ka Sporazumu. Međutim, mediji su, kao i mnoge druge strukture, ograničeni kako materijalno tako i tehnički. Ipak, veoma sam prijatno iznenađen ozbiljnošću novinara kao i poznavanjem teme koju su pratili – kaže Davidović.

Nakon debate učesnici su došli do preliminarnih zaključaka u kojima se izdvajaju kao neophodnosti ali i obligacija – medijska strategija, apsolviranje „abecede“ EU, edukaciju edukatora, odnosno uvođenje edukativnih programa za medije koji bi bili edukatori javnosti.
– Često volim reći – oni nas zovu ali mi ne čujemo! Trenutna pozicija kako Srbije tako i Bosne i Hercegovine u stvari je produkt unutarpolitičkih odnosa. Dakle, Srbija ima uslov Mladića, kao broj jedan, dok su BIH postavljeni uslovi završetka reformi. Ovakva situacija nije produkt istorije, kulture, tradicije itd… No, balkanizacija, to su recidivi prošlosti, kao što je crna rupa. Gledajući suštinski, mi smo po tradiciji, kulturi pa i geografski, dio Evrope, međutim, sticajem političkih i istorijskih okolnosti bivša Jugoslavija je bila 14. partner EU, a daleko ispred su bile tadašnja Čehoslovačka, Turska, Sovjetski Savez. To dakle govori koliki su problemi ostali od nacionalnih i šovinističkih razmirica te su novonastale zemlje nakon raspada Jugoslavije unazadile u procesima evroatlantskih integracija. Što se tiče Srbije i njenog imidža odnosno statusa u Briselu i zvaničnim institucijama EU, po mom sudu su približni statusu BIH. U obje zemlje, a kompariram Srbiju i Crnu Goru, unutrašnjopolitički problemi nisu razriješeni. Naravno tome doprinosi i odnos medija u onome što se dešava na relaciji Brisel – Beograd. Događa se zbog toga, kao i u BIH, što ne postoje mediji koji EU smatraju relevantnom temom koja može biti tiražna i na naslovnim stranicama ili u prvim minutama dnevnika. Razlog za to vidim u lošim edukacijama ili poznavanjima ove teme od strane novinara – pojašnjava Zekerijah Smajić dugogodišnji novinar.
Jedan od vidova edukacije koja bi bila efikasna je početi edukaciju na lokalnom nivou odnosno početi edukacije po mjesnim zajednicama. Učesnici debate složili su se da ljudima mjesnih zajednica treba predstaviti EU na tom nivou jer i u EU postoji jedna vrsta mikrodruštvenih zajednica, kao što su opštine, regije i slično.
Glavni pregovarač zaključuje da će uloga medija tek doći do izražaja u procesu primjene Sporazuma koji će značiti mnogo veće angažovanje u institucionalnom smislu i koordinaciju vlasti BIH od lokalnih organa do Savjeta ministara BIH.
Pero Bilušić, osoba za odnose sa javnošću u Ministarstvu za vanjske poslove i evropske integracije Republike Hrvatske, podsjetio je da je Hrvatska relativno rano počela sa procesom ulaska u Evropsku uniju te uz to odmah počela sa strategijom Evropska unija i komuniciranje sa javnošću.
Portparol za pregovore BIH sa EU Aleksandar Batez smatra da i pored toga što su „bh komunikacijski kanali na nižem nivou“ ipak je postojala podrška koja je javnost obavijestila da se „60 odsto pregovora bazira na poljoprivredi“.
Ipak, na kraju je ostalo da se nastavi sa polemikama da li su mediji faktor koji će da formuliše i popularizuje budući evropski identitet, da niveliše evroskepticizam i evrofanatizam, a zauvjek izbriše balkanizaciju koju Evropska unija sigurno neće nikad prihvatiti?!