Majstor inovativne fikcije

Mračni svet legendi sa Severa u gejmenovskoj varijanti i sa senzibilitetom 21. veka – to je ono što čitaoce očekuje između korica knjige, čiji uvod pisac započinje otvorenim priznanjem da su mu od svih mitova nordijski najmiliji. Sa njima se prvi put susreo kao sedmogodišnji dečak u strip serijalu o Moćnom Toru, koji je crtao Džek Kirbi, zaplete pisali Kirbi i Sten Li, a dijalog Lijev brat Lari Liber, da bi ih kasnije još bolje i iz sasvim novog ugla upoznao iz pozajmljene knjige Rodžera Lanselina Grina – „Nordijski mitovi“.

„Nordijski mitovi su mitovi o jednom hladnom mestu s dugim, dugim zimskim noćima i beskrajnim letnjim danima, mitovi o ljudima koji nisu u potpunosti verovali svojim bogovima, pa ih nisu čak ni voleli, premda su ih poštovali i plašili ih se. Koliko nam je poznato, bogovi Asgarda potekli su iz Nemačke, proširili se na Skandinaviju, a onda još dalje, u delove sveta pod vikinškom prevlašću – na Orknijska ostrva, Škotsku, Irsku, a onda i sever Engleske – gde su za osvajačima ostala mesta nazvana po Toru i Odinu. U engleskom jeziku, bogovi s ostavili svoja imena u nazivima dana u nedelji“, objašnjava Gejmen u uvodu.

On tvrdi da je „dao sve od sebe da te mitove i priče prepriča najtačnije i najzanimljivije što ume“, uz napomenu da ova njegova knjiga, koja je na engleskom objavljena 7. februara ove godine, ipak, nije namenjena istoričarima nordijske mitologije. Gejmenova verzija počinje stvaranjem devet svetova iz legende, on se detaljno bavi doživljajima bogova, patuljaka i divova, a na vrhuncu nastupa „Ragnarok“ – sumrak bogova i ponovno rođenje sveta i ljudi. Sve to u skladu sa Gejmenovim shvatanjem istorije koja „nas uči da stvari mogu postati gore, ali i da, kad ljudi misle da je došao kraj, to zapravo nije slučaj“.

Gejmen je posle objavljivanja ove knjige, za koju je ugovor sa izdavačem potpisao još 2008, izjavio da je „mitovima pristupio tako kao što bi neki muzičar pristupio obradi neke folk pesme iz 1950-ih godina, ili kao što bi komičar pristupio centralnoj šali u dokumentarnom filmu „Aristokrati““. U pripovedanju osnovne priče koristio je emocije, motive, duhovite dijaloge, lukavu ekstravagantnost, dajući im novi ugao interpretacije, jer za nordijske mitove ne postoje originalni izvori, nego samo tumačenja, od kojih je većinu zapisao jedan monah, vek ili nešto više pošto je hrišc´anstvo potisnulo pagansku religiju severne Evrope. Nedostatak izvora, njihova okrutnost i mračna mudrost nisu bili prepreka da se elementi ovih mitova nađu u dramama, operi, knjigama za decu, crtanim filmovima, grafici, preko koje ih je i Gejmen prvi put upoznao.

Višestruko nagrađivan, „majstor inovativne fikcije“ Nil Ričard Gejmen (1960), engleski pisac naučne i epske fantastike, najpre se proslavio kao scenarista stripova. Jevrejskog porekla, školovan u anglikanskim škola, Gejmen je stekao široko poznavanje jevrejske i hrišćanske teologije i apokrifa, koje često primenjuje u svojim delima, posebno u čuvenom strip-serijalu „Sendmen“ – hronici priča o Morfeju, antropomorfnoj personifikaciji Sna, koji je „Univerzitet Kalifornija“ uveo kao obaveznu lektiru na predavanjima o mitovima.

Gejmen kaže da je kao dete želeo da piše knjige poput Klajva Steplsa Luisa („Putopisi Narnije“), Pamele Travers („Meri Popins“), G. K. Čestertona („Čovek koji je bio četvrtak“)… Karijeru je započeo kao novinar, a njegova prva knjiga bila je biografija sastava „Djuran Djuran“. Vodič „Bez panike: Službeni priručnik za vodič kroz galaksiju za auto-stopere“ bio je uvod u njegovu saradnju sa Terijem Pračetom, a poznanstvo sa strip scenaristom Alanom Murom uvodi ga svet devete umetnosti. Osim romana piše i poeziju. Mnoge njegove knjige doživele su filmsku i TV adaptaciju. Gejmen je tema pesama pop pevačice Tori Ejmos čak na tri njena albuma, a čuveni pisac Norman Majler serijal „Sendmena“ smatra dugo očekivanim „stripom za intelektualce“.