Podsticaj prikrivanju optuženih

U vojnom službenom listu broj 39/2006. od 11. decembra 2006. godine objavljena je Naredba ministra odbrane Republike Srbije o postupanju pripadnika Ministarstva odbrane i Vojske Srbije u odnosu na lica optužena pred Međunarodnim krivičnim tribunalom za bivšu Jugoslaviju (MKTJ), kojom se pripadnici Vojske i Ministarstva odbrane podstiču na neprijavljivanje i prikrivanje lica optuženih pred MKTJ, jer im se umesto obaveznog i neizbežnog krivičnog progona za učinjena teška krivična dela, stavlja u izgled (i to javno, u Službenom glasilu) samo eventualna disciplinska odgovornost, navodi potpukovnik VS Đorović Lakić povodom novodonete vojne naredbe. Lakić se obratio Fondu za humanitarno pravo, a njegove primedbe su u celini dostavljene Danasu.
Prema naredbi „neprijavljivanje podataka o licu optuženom pred MKTJ (boravište, kretanje i druga obaveštenja) od strane profesionalnih pripadnika Vojske Srbije i ostalih vojnih lica u Vojsci i Ministarstvu odbrane smatra se povredom vojne discipline u smislu člana 160. Zakona o Vojsci Jugoslavije, a nepostupanje zaposlenih u MO podleže disciplinskoj odgovornosti propisanoj za državne službenike“, navodi Lakić.
Krivični zakonik Srbije u članu 332 propisuje da „neprijavljivanje, odnosno prikrivanje podataka o licima protiv kojih su podignute optužnice i za kojima su pokrenute poternice predstavlja krivično delo neprijavljivanja krivičnog dela učinioca“, dok „sakrivanje učinilaca krivičnog dela, prikrivanje tragova učinjenog dela, ili pomaganje učiniocima na drugi način da ne budu otkriveni predstavlja krivično delo pomoći učiniocu posle izvršenog krivičnog dela iz člana 333“. Sledstveno, smatra Lakić, a podržava ga Fond, Naredba je u suprotnosti s odredbama pomenutih članova KZ, s Ustavom Srbije, međunarodnim pravilima i važećim zakonima i propisima kojima je propisano otkrivanje, krivično gonjenje i krivično kažnjavanje učinilaca krivičnih dela.
Lakić posebno upozorava na mogućnost da se odgovornost pripadnika Vojske, odnosno Ministarstva, za teška krivična dela kakva su dela iz člana 332 i 333 KZ, zaista i pokrene i raspravi u disciplinskom postupku, pre pokretanja krivičnog postupka i pravnosnažne osude u krivičnom postupku. U tom slučaju, smatra Lakić, neće se moći i krivično osuditi jer se i članom 34, stav 4 Ustava Srbije uvažava staro pravno pravilo i jemči da se „za isto delo-radnju ne može dva puta kazniti.“ On još napominje da se Naredbom određuje „obaveza prijavljivanja podataka do kojih se došlo samo u vršenju službe (tačka 1), što znači da se neprijavljivanje podataka saznatih mimo vršenja službenih zadataka neće smatrati ni povredom vojne discipline iz člana 161 ZVJ“.
Obaveza prijavljivanja podataka, smatra Lakić, propisuje se samo pripadnicima vojnih tajnih službi i Vojne policije koji su ovlašćeni da dolaze do podataka o licima optuženim pred MKTJ, ali i to „samo ako ne prijave podatke koje saznaju u vršenju službe“, dok se ostali pripadnici VS i MO „zapravo oslobađaju od obaveze prijavljivanja podataka koje naredba ima u vidu, jer oni do takvih podataka i ne mogu doći u vršenju službe i službenih zadataka, a javno se oslobađaju obaveze prijavljivanja podataka koje saznaju mimo vršenja službe“.
Ovakvim tumačenjem Naredbe „pripadnici Vojske i MO oslobađaju se brojnih obaveza iz ranije važeće naredbe“. Tako, pripadnici Vojske i MO više nemaju obavezu da „u slučaju zaticanja lica optuženih pred MKTJ u vojnom objektu, vojnom vozilu, vojnom vazduhoplovu, ili vojnom brodu postupe prema pravilima službe kojima se reguliše privođenje i da ih privedu do komande najbliže vojne jedinice ili vojne ustanove gde se ta lica zadržavaju do predaje organima MUP“. Napokon, obaveza privođenja i zadržavanja (haškog) optuženika odnosi se samo na „rukovodioce organizacijskih jedinica i nadležne starešine“ koji su dužni da preduzmu mere „radi lišavanja slobode i zadržavanja do predaje nadležnim organima“.