Karcinom prostate jedan je od čestih tumora u muškoj populaciji i vodeći uzrok smrti muškaraca u poznim godinama.
Nalazi se na trećem mestu po učestalosti svih malignih oboljenja, iza karcinoma pluća i debelog creva. Najčešce se javlja kod muškaraca starijih od 50 godina, dok kod mladih predstavlja retkost. Statistički podaci kažu da u 80 odsto slučajeva javlja se kod muškaraca starijih od 70 godina. Stopa malignih tumora prostate je niža u nerazvijenim, a viša u razvijenim zemljama, što je povezano sa boljom dijagnostikom sa jedne i dužim životnim vekom, sa druge strane.
Među najčešće faktore rizika ubrajaju se pozitivna porodična anamneza (pojava raka prostate kod oca ili brata), izloženost teškim metalima (profesionalne bolesti) i poremećaj muških polnih hormona.
Ređi ili faktori za koje postoje pretpostavke čine virusne infekcije (humani papiloma virus, herpes virus i citomegalovirus), ishrana bogata mastima i proteinima, kao i preterana konzumacija alkohola i cigareta.
Nije utvrđena povezanost između benigne hipertrofije prostate i karcinoma prostate, ali postoji mogućnost da budu prisutne obe bolesti.
Rak prostate dugo ne daje nikakve tegobe, zato je važna rana dijagnostika! Treba obratiti pažnju na sledeće simptome: učestalo mokrenje, posebno izraženo noću; otežano otpočinjanje mokrenja; isprekidan, tanji ili slabiji mlaz. Na ove simptome nadovezuju se i komplikacije u vidu: infekcija: bol ili pečenje za vreme mokrenja; akutnog zastoja mokraće: prestanak mokrenja uz prisustvo nagona za mokrenje; hematurije: prisustvo krvi u mokraći; metastaze: bol u krstima i karlici. Ukoliko prepoznate neke od navedenih promena, obratite se lekaru!
Kompletan pregled prostate obuhvata: klinički pregled urologa; analizu tumor markera: za prostatu je visoko specifičan PSA i fPSA; dok ostale laboratorijske analize pružaju uvid u opšte stanje pacijenta.
Ukoliko lekar posumnja na karcinom prostate potrebno je obaviti ultrazvučni pregled prostate (obavlja se transrektalnom sondom i omogućava da se jasno vidi cela prostata kao i eventualne sumnjive promene u njoj koje mogu da se biopsiraju). Ako treba proveriti raširenost bolesti, radi se ultrazvučni pregled stomaka i karlice, skener male karlice, rendgenski snimak pluća, kao i scintigrafija skeleta.
Terapija:
* hirurško lečenje prostate: potpuno vađenje žlezde
* hormonska terapija: kod tumora osetljivih na hormone koriste se ženski hormoni
* radioterapija: koristi se kod bolesnika kod kojih se rak proširio na kosti ili nakon operacije kao dodatna terapija ako su zaostale visoke vrednosti PSA u krvi
* simptomatsko lečenje za ublažavanje tegoba pri odmaklim stadijumima: kateterizacija kod zastoja, cistostomija i elektroresekcija prostate
Prevencija:
Muškarci koji predu 40. godinu treba da urade redovni urološki pregled i PSA analizu iz krvi jednom u godinu dana. Rak prostate je retko uzrok smrti kod mladih muškaraca, a to je posledica njegovog sporog rasta. Ako se rano otkrije procenat izlečenja je 98 odsto.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na Twitter nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
