Apolo 16 je na današnji dan sleteo na Mesec: Nova poglavlja u lunarnim istraživanjima

Apolo 16 je na današnji dan 1972. godine sleteo na Mesec.

Dvojica astronauta – Džon Jang (John W. Young) i Čarls M. Djuk Mlađi (Charles M. Duke Jr.) – time su postali deseti i jedanaesti čovek koji su hodali po Mesecu, a ova misija ostala je upamćena kao ključna prekretnica u razumevanju lunarne geologije.

Apolo 16 je bio peta misija s ljudskom posadom koja je sletela na Mesec u okviru američkog programa Apolo, ali i jedna od najambicioznijih – kako po trajanju boravka na površini Meseca, tako i po naučnim ciljevima.

Posada i početak misije

Misija Apolo 16 lansirana je 16. aprila 1972. godine sa kosmodroma Kennedy na Floridi. Tročlanu posadu činili su komandant Džon Jang, pilot lunarnog modula Čarls Djuk i pilot komandnog modula Ken Matingli (Thomas K. „Ken“ Mattingly II).

Jang je već imao veliko iskustvo iza sebe, uključujući misije Gemini 3, Gemini 10 i Apolo 10. Djuk, iako prvi put leti u svemir, bio je ranije CAPCOM (operater za komunikaciju s posadom) u istorijskoj misiji Apolo 11. Matingli je, s druge strane, bio poznat po tome što je neposredno pred lansiranje bio zamenjen na Apolu 13, zbog sumnje na izloženost virusu malih boginja.

Sletanje 20. aprila – prvi koraci u Descartesu

U popodnevnim satima 20. aprila po našem vremenu, lunarni modul nazvan „Orion“ sleteo je na visoravan Descartes. Prethodne misije Apola bile su usmerene na lunarna mora – ravne, tamne oblasti formirane od ohlađene lave – dok je cilj Apola 16 bio da se istraži geološki složeniji, visinski povišen teren.

Sama visoravan Descartes odabrana je kao potencijalno mesto gde su nekada postojale vulkanske aktivnosti, a naučnici su verovali da bi uzorci iz te oblasti mogli da pruže odgovore o ranim fazama formiranja Meseca.

Naučna istraživanja i tehnologija u pokretu

Tokom tri dana boravka na Mesecu, Jang i Djuk su izveli tri „šetnje“ po površini, ukupno provodeći više od 20 sati izvan modula. Uz pomoć lunarnog rovera – malog električnog vozila dizajniranog specijalno za Mesec – prešli su više od 26 kilometara, prikupili 95,8 kilograma lunarnog tla i stena i postavili niz naučnih instrumenata.

Posebno su važni uzorci iz kratera North Ray i South Ray, koji su omogućili bolji uvid u prirodu udara meteorita, kao i seizmički instrumenti i teleskop koji su ostali na površini. Teleskop iz Apola 16 bio je prvi teleskop upotrebljen izvan Zemlje, i pomogao je u posmatranju UV zračenja sa Meseca – što sa Zemlje nije moguće zbog atmosfere.

Povratak na Zemlju

Nakon uspešnog istraživanja, 24. aprila Jang i Djuk su se vratili u lunarni modul, a potom spojili sa komandnim modulom „Kasper“ (Casper) u kojem ih je čekao Matingli. Zajedno su se vratili na Zemlju 27. aprila, sletanjem u Tihi okean.

Misija Apolo 16 nije samo potvrdila tehničke mogućnosti NASA-e, već je i naučno značajno doprinela razumevanju Meseca kao geološkog tela. Otkriveno je da visoravni poput Descartesa nisu rezultat vulkanske aktivnosti, kako se ranije mislilo, već da su formirane udarima ogromnih meteorita u ranoj istoriji Meseca.