Sahara (1): Obnavljanje tradicije

Prema domaćinima, Musem, koji bi kod nas zvali vašar, odvija se pod pokroviteljstvom kralja Maroka Muhameda Šestog i najveći je u severozapadnoj Sahari. U oko 800 šatora napravljenih od kamiljih i konjskih dlaka smešteni su učesnici Musema, pristigli iz raznih krajeva zemlje, susednih država saharskog područja, i udaljenijih sa Bliskog istoka. U poznatom gostoprimstvu žitelja ovog dela Sahare uživaju i strani gosti, političari, profesori, diplomate, novinari. Musem je obnovljen 2004, a naredne godine je Organizacija Ujedinjenih nacija za obrazovanje nauku i kulturu (Unesko) tu manifestaciju proglasila za „remek-delo usmenog i nematerijalnog nasleđa čovečanstva“. Od tada se Musem stalno obogaćuje novim kulturnim sadržajima, izložbama zanatskih radova, predstavljanjem običaja, narodnih nošnji, muzike i igara, večerima poezije. Priređuju se i trke konja i kamila, te demonstracije borilačkih i ratničkih veština žitelja ovog dela Sahare.

Organizator Musema je Almugar fondacija na čijem je čelu Fadil Benaijaš, ambasador Maroka u Španiji i blizak prijatelj kralja Muhameda Šestog. Ambasador Benaijaš tumači da je Musem postojao stotinama godina. „Predstavljao je mesto sastanka nomadskih plemena Sahare koja su dolazila iz delova južnog Maroka i Alžira, Malija, Senegala, Mauritanije… Dolazili su da podele svoje kulture i tradicije.“ Grad Tan Tan je udaljen 900 kilometara na jug od marokanske poslovne prestonice Kazablanke. Sa severa do Tan Tana vodi nacionalni auto-put broj Jedan (N1), iz Gulmima, glavnog grada regiona Gulmim-Es Semara i uz reku Dra, koja je sa 1.100 km, najduža u Maroku. Od Gulmima počinje kotao pustinje Sahare i 130 km do Tan Tana je upečatljivo samo zbog sumorne praznine i tvrde hamade, ravne okamenjene zemlje bez ijednog prirodno izniklog stabla drveta.

Život u Sahari određuju surovi zakoni pustinje koja se prostire na 9,4 miliona kvadratnih kilometara i oskudne padavine, koje su prema godišnjem proseku veoma niske na severnim i južnim obroncima, a gotovo nepostojeće u centralnim i istočnim delovima. Život je težak i gustina stanovništva je najniža u svetu. Ljudi koji naseljavaju ovaj prostor zovu se Beduini, koji su znani i kao „stanovnici pustinje“. Beduini su naviknuti na teškoće pustinje. Stanovnike zapadnih delova Sahare zovu i Sahravi. Sahravi su gostoljubivi, druželjubivi i solidarni. Nomadska plemena u saharskom delu Maroka predstavljaju uporišta saveza, međusobno se ujedinjujući u zajednice poput familija. Tu zajednicu karakterišu prastari običaji i tradicije, kompleksna i nepisana beduinska društvena pravila o različitim aspektima života, rođenju, starosti, gozbi, religiozni ceremonijama i ritualima povezanim sa svetim mesecom Ramazanom. Postoje rituali vezani za darežljivost, gostoprimstvo i zabavu, za uređenje doma, bilo šatora ili savremenih kuća, obrazovanje, solidarnost… Tu su i sahravsko umeće kuvanja, popularna jela i piće i tradicionalna odeća ženska „mlahfa“ i muška „dara“.