Gojko Božović za Danas o Filipu Davidu: Uz Danila Kiša, Pekića, Mirka Kovača, bio je pripadnik jedne od poslednjih velikih generacija u našoj književnosti

– To je jedna od poslednjih takvih generacija ili književnih grupa gde su pisci, po mnogo čemu inače različiti u književnom postupku (u konkretnom slučaju, Danilo Kiš, Borislav Pekić, Mirko Kovač i Filip David), ispovedali u osnovi sličan odnos prema poetici i književnosti – navodi Božović.

Prema njegovim rečima, Filip David je pisao različite književne žanrove, od pripovetke do romana, od filmskih scenarija do eseja i publicistike, ali je najpre bio pripovedač.

– I njegovi romani, verovatno i najvažniji među njima „Hodočasnici neba i zemlje“, počivaju na modelu ukrštenih pripovedaka i nizova priča koje  bi mogle da budu i osamostaljene. David će ostati pamćen kao pisac fantastike u kojoj su svoj odraz nalazili i stvarni, suviše stvarni svet, ali, pre svega, ono začudno i nesvakidašnje, misterija pričanja i mistika događaja, kao i lirska dimenzija pripovedanja.

U poslednjih trideset pet godina Filip David se oglašavao i kao kritički intelektualac u burnim i neizvesnim vremenima u kojima nije tražio ni istorijsku i događajnu distancu, ni povoljnije prilike za javni angažman. Mogli ste se s njima slagati ili neslagati, ali niste mogli osporiti njegovu doslednost, ni podrazumevanu potrebu da se čovek odredi spram događaja svog doba – ističe Gojko Božović.

Filip David (1940-2025) bio je jevrejsko-srpski književnik, esejista, dramturg, scenarista, dugogodišnji urednik Dramskog programa Televizije Beograd, redovni profesor dramaturgije na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu i član osnivač Udruženja za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju Adligat u okviru kojeg je skoro dve decenije aktivno pomagao stvaranje Muzeja knjige i putovanja i Muzeja srpske književnosti.

David je sa majkom tokom Drugog svetskog rata skrivao podno Fruške gore, dok je većina braće, sestara i rođaka njegovog oca stradala u logoru na Sajmištu i u Jasenovcu. Talenat za pisanje je pokazao još kao osnovac i srednjoškolac, dobivši već tada dvadesetak nagrada.

Diplomirao je jugoslovensku i svetsku književnost na Filološkom fakultetu i dramaturgiju na Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju u Beogradu. Njegove pripovetke i romani su, između ostalih, nagrađene Andrićevom nagradom, BIGZ-ovom i Prosvetinom nagradom za knjigu godine.

Za roman „Kuća sećanja i zaborava“  2014. godine nagrađen je NIN-ovom nagradom, a filmovi na kojima je radio kao dramaturg, koscenarista ili scenarista, najviše sa rediteljem Goranom Paskaljevićem, osvajali su nagrade u Kanu, Veneciji, San Sebastijanu, Valjadolidu  i mnogim drugim svetskim festivalima.

Filip David je jedan od osnivača Nezavisnih pisaca (1989) i Beogradskog kruga (1990) – udruženja značajnih, nezavisnih intelektualaca. Bio je i jedan od utemeljivača nezavisne književne asocijacije Forum pisaca, a u Muzeju srpske književnosti formirao je zbirku sa svojom pisaćom mašinom, ličnim predmetima i knjigama sa posvetama.

Spada u najznačajnije intelektualce i književnike poslednjih decenija. Dela su mu prevođena na švedski, francuski, poljski, mađarski, italijanski, albanski, esperanto, makedonski, slvoenački, hebrejski, a njegove pripovetke se nalaze u dvadesetak antologija.