Foto: Z. S. M.
Istorijski i ktitorski zapisi manastira Voljavče i Nikolja, kako je nastajala vojska i vojna industrija za vreme kneza Miloša, ko su bile prve žene akademske slikarke i direktorke škola u Srbiji, kako su izgledale ženidbe oficira u Kraljevini SHS i Jugoslaviji… Samo su neke od tema koje donosi novi, 14. broj časopisa „Šumadijski anali”.
Časopis za istoriografiju, arhivistiku i humanističke nauke „Šumadijski anali” koji godišnje izdaje Istorijski arhiv Šumadije u Kragujevcu promovisan je juče. „Anale” su predstavili Sanja Živković, direktorka Arhiva (kao izdavač) i istoričar, arhivski savetnik Predrag Ilić, glavni urednik časopisa.
Novi, 14. broj „Anala” donosi isto toliko radova: jedan iz oblasti arheologije („Gradina u Grošnici” Igora Đurovića), osam iz istorije, dva iz istorije umetnosti i tri iz oblasti objavljivanja arhivske građe.
Odeljak istoriografije „otvaraju” dva rada Živojina R. Andrejića o istorijskim zapisima u knjigama i ktitorskim natpisima na freskama manastira Voljavča i Nikolje u Šatornji.
Života Selaković (Hemijski fakultet u Begradu), Kadir Demirel (istoričar sa Univerziteta u Ankari) i Andrij Bačarević (student kragujevačkog Pravnog fakulteta) obradili su temu o stanovništvu Gruže u 18. veku a Ksenija S. Đerković (novinarka i komunikološkinja) o razvoju političke javnosti kao subjekta javnog mnjenja (vox populi, general opoinion, public spirit, lespirit general, spirit critique, common sense…) kroz istorijske epohe.
Istoričarka Marijana Stanković obradila prve decenije uspešne krijere velikog vojskovođe Radomira Putnika (od 1866. do 1886. godine) dok je Nebojša D. Đokić sa Jovanom Ž. Markovićem napisao rad na temu „Nemačke policijske jedinice u Srbiji 1941-1944. godine”. Nebojša Đokić iz Srpskog naučnog centra u Beogradu obradio je za „Anale” i dva dokumenta sa ispitivanja prototipa aviona G-2 Galeb.
Istoričar Stevan Vukomanović obradio je temu „Vojske i vojne industrije novovekovne Srbije od 1804. do 1839. godine”. U njegovom radu vidi se razvoj jedinica Miloša Obrenovića u Kragujevcu i Požarevcu od pandura, preko soldata do pešačke garde, kao i osnivanje konjice, i artiljerije (kada je posle donošenja Turskog ustava 1838. godine sultan Mahmud Drigi poklonio knezu Milošu šest topova), kao i nastajanje lične kneževe svite – „momaka” njih 36 (iz 18 nahija). Prve uniforme srpskih jedinica u novovekovnoj srbiji javljaju se 1830.-tih godina i bile su zelene boje. Soldati su na njima imali ispisano velikio slovo – M.
Kustoskinja i istoričarka umetnosti Muzeja rudničko-takovskog kraja Ana Jelić i Vladislav Pantelić, dipl. mašinski inženjer napisali su zajednički rad na temu početaka i razvoja konditorske industrije u Gornjem Milanovcu.
Istoričarka umetnosti Jelena Mikićević (sa kolegom Ivanom Nakaradom) objavljuje u „Analima” dva rada, prvi na temu „Konstituisanje vladarskih portreta kroz Ticijanove portrete Karla Petog” kao i o autoportretima Katarine Ivanović, prve srpske akademske slikarke.
Takođe iz oblasti arhivske građe Jelena Mikićević u časopisu piše o Katarini Bogdanović (Trpinja 1885 – Kragujevac 1969.) prvoj srpskoj filozofkinji, knjževnici, profesorki, aktivistinji i borkinji za prava žena i radnika. Autorka u svom radu skreće pažnju i na činjenicu da je Katarina Bogdanović (uz koleginicu Leposavu Smodlaku – Ženska gimnaziju u Nišu) bila direktorka kragujevačke Ženske gimnazije od 1932. pa sve do svog penzionisananja 1940. godine. Bile su to prve dve žene direktorke škola u tadašnjoj Srbiji.
Viša arhivistkinja i konzervatorka Katarina Leković objavila je rad o zakonodavnom okviru procedure za ženidbu oficira u Kraljevini SHS/Jugoslaviji koji su da bi stupiliu brak morali da imaju zvanično odobrenje najviših vojnih vlasti.
Na prednjoj korici 14. broja časopisa „Šumadjski anali” nalazi se dopisna karta Fabrike bombona, čokolade i ratluka „Rudnik” a na zadnjoj portret, tada potporučnika Radomira Putnika iz 1866. godine (Vojni muzej Beograd).
Više vesti iz ovog grada čitajte na posebnom linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
