Tri velike teme na izložbi „Španija u svetu Ive Andrića“

Ona je obuhvatala službu u više evropskih gradova, među kojima je bio i Madrid. „Upravo u Španiji Andrić je našao temu koja će ga trajno obeležiti: spoj stvarnog i zamišljenog, svakodnevice i mita“, navodi se u pozivu izložbe „Španija u svetu Ive Andrića“ koja će biti otvorena u utorak 25. novembra u 19 sati Galeriji Servantes, atrajaće do 25. januara 2026. godine.

Izložba vodi posetioce kroz Andrićeve madridske beležnice, putopisne zapise i književne odjeke, pokazujući kako se iz terra incognita rađa intimna mapa jedne zemlje i njene kulture.

Postavku čine tri velike teme. Prva prati Andrićeve kratke madridske zapise (1928–1929) i španski ritam svakodnevice.

Iz tih skica nastaje putopis „Španska stvarnost i prvi koraci u njoj“, u kome pisac prepoznaje „špansku stvarnost“ kao neprekidno prevazilaženje onog praktičnog: tačka u kojoj se dotiču java i privid.

Središnju temu izložbe čine Sefardi — španski Jevreji u Bosni — kroz koje je Andrić Španiju otkrivao i pre odlaska na njeno tlo.

Posebno mesto zauzima prijateljstvo sa Kalmijem Baruhom, pionirom hispanistike, čije su beogradske i madridske godine otvorile Andriću nova čvorišta između Bosne, Kastilje i sefardskog nasleđa.

Vrhunac postavke čini susret sa Gojinim stvaralaštvom.

Velika izložba organizovana u Muzeju Prado 1928. godine ostavila je na Andrića najdublji trag.

Iz nje proizlaze esej „Goya“ (1929) i pripovetka „Razgovor s Gojom“ (1935) – svojevrsni književni dijalog o smislu umetnosti, zlu i ljudskoj izdržljivosti.

Autorka izložbe „Španije u svetu Ive Andrića“ je Krinka Vidaković Petrov, hispanistkinja i istaknuti proučavalac sefardske kulture na jugoslovenskom i balkanskom prostoru, autorka brojnih studija i antologija.

Nekadašnja ambasadorka SR Jugoslavije u Izraelu (2001 – 2006), trenutno je direktorka Memorijalnog centra „Staro Sajmište“.

Izložba objedinjuje rukopisne beleške, retke štampane priloge, fotografije i svedočanstva, da bi pokazala kako je Španija u Andrićevom svetu više od geografske destinacije: to je most između Balkana i Mediterana, između istorije i pripovedanja, između Gojinih bakropisa i Andrićevih rečenica.

Stručna vođenja kroz izložbz  na srpskom jeziku zakazana su za 28. novembar, 12. decembar i 16. januar sa početkom u 19 časova.

Ulaz na izložbu „Španija u svetu Ive Andrića“ u Galeriju Instituta Servantes  je slobodan.