Među brojnim zadužbinama na teritoriji Braničevskog okruga, nalazi se i vila Leposava u Starom Kostolcu, koja je nekad pripadala beogradskom brodovlasniku Dragutinu Todiću. Osim letnjikovca, koji je nazvao po svojoj supruzi, kapetan Todić ovde je podigao i crkvu Svetog Đorđa, na uzvišici Mali grad, na kojoj se u četvrtom veku nalazilo episkopsko sedište Gornje Mezije.
Gradnja crkve započela je 1923. godine a završena dve godine kasnije, uz osveštenje patrijarha srpskog Dimitrija. Po uzoru na srpske srednjevekovne manastire, hram je podignut u moravskom stilu, od bele opeke, po nacrtu beogradskog arhitekte Pere Popovića. U crkvi se nalaze tri livena zvona, poklon industrijalca Đorđa Vajferta, njegovog sestrića Ferdinanda Gramberga i tadašnjeg Rudokopa uglja. U crkvi su i tri ikone Todićevog prijatelja, čuvenog slikara Uroša Predića, posvećene svecima Đorđu, Ignjatiju i Prokopiju. Darodavac je bio i Todićev kum, kralj Aleksandar Prvi Karađorđević, koji je crkvi poklonio Sveto Jevanđelje i zlatni krst. Na prostoru ispred ovog hrama u toku su arheološka iskopavanja Narodnog muzeja iz Požarevca i Arheološkog instituta iz Beograda, u sklopu realizacije projekta Braničevo. Zbog blizine crkve-zadužbine, pre početka iskopavanja pribavljena je neophodna saglasnost vladike braničevskog Ignjatija. Na ovom lokalitetu pronađeni su metalni i keramički predmeti, kao i pod jedne kuće, što ukazuje na tragove praistorijskog i istorijskog perioda antičkog Viminacijuma.
– Pretpostavlja se da je naselje zauzimalo prostor nekadašnjeg Velikog i Malog grada, na oko sedam hektara. Verujemo da se radi o naselju koje se u ranovizantijskom periodu zvalo Viminakion a u srednjem veku Braničevo, koje je bilo i sedište tadašnje Episkopije braničevske – izjavio je arheolog Miomir Korać, rukovodilac istraživanja na Viminacijumu. Pošto je izgrađena na usamljenom mestu, crkva Svetog Đorđa našla se na meti obijača, koji su tokom noći razvalili hrastova vrata i iz nje odneli sveće i novac sa ikona. Na sreću, oni tom prilikom nisu odneli neke od dragocenosti, među kojima se nalaze ikonostas i slike Uroša Predića. Da bi zaštitila ovaj hram, crkvena opština Stari Kostolac pokrenula je akciju za njegovo ograđivanje i ugradnju alarmnog sistema.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
