Kako je grad Užice dobio ime?

Prvi pouzdani pisani trag o postojanju grada Užice datira iz 9. oktobra 1329. godine i čuva se u dubrovačkom arhivu. Reč je o priznanici pisanoj goticom, službenim pismom tadašnje dubrovačke administracije, u kojoj se pominje „Mila, žena Sklavka iz Užica“.

Kako se navodi u prevodu s latinskog, ona je tog dana „dala aptagi uz milost za Radoslavu Biserku, zadržavajući pravo nad kućom rečene Biserke sve do sledećeg Uskrsa”.

Ovaj dokument ne samo da predstavlja najstariji pisani trag o Užicu, već i svedoči o postojanju razvijenih društvenih i pravnih odnosa među njegovim stanovnicima još u prvoj polovini 14. veka.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Poreklo reči (@poreklo_reci)

Ipak, dok je istorijska činjenica o postojanju Užica u to vreme neosporna, poreklo samog imena grada i dalje izaziva nedoumice i različita tumačenja među lingvistima i istoričarima.

Jedna od najrasprostranjenijih teorija tvrdi da naziv Užice potiče od reči „uži“, odnosno komparativa prideva „uzak“. Prema tom tumačenju, ime grada je vezano za prirodni položaj tvrđave, koja je sagrađena na mestu gde se dolina reke Đetinje sužava u klisuru.

Sama geografija terena, dakle, mogla bi biti ključ u razumevanju imena koje je vekovima ostalo gotovo nepromenjeno.

Iako zvuči logično, ova teorija nije i jedina. Tokom vremena iznošene su i druge, manje zastupljene hipoteze, uključujući mogućnost da je naziv vezan za lična imena, stare slovenske izraze ili čak toponime iz predslovenskog perioda. Međutim, nijedna od njih nije potvrđena s apsolutnom sigurnošću.