Vijetnam: Tuneli Ku Ćija

Vijetnam: Sedamdeset kilometara severozapadno od najvećeg vijetnamskog grada Ho Ši Mina (bivši Sajgon) nalazi se neobično složena mreža tunela koju su tokom rata protiv SAD i njihovih vijetnamskih pomagača koristili komunistički gerilci Nacionalnog fronta za oslobođenje (NFL), poznati kao gerilci iz Ku Ćija. Za nešto više od deset godina borbi 12.000 seljaka, boraca iz regiona Ku Ći u blizini kambodžanske granice u južnom Vijetnamu, stvorili su neverovatan sistem od preko 200 kilometara uzanih tunela iz kojih su, uglavnom noću, vršili prepade na neprijateljske trupe, tako držeći za sebe vezane desetine hiljada američkih i južnovijetnamskih vojnika i mnoštvo tehnike u vreme kada je front bio oko 600 do 700 kilometara dalje na severu.
Gerilci Ku Ćija, koji su u svojim redovima imali i žene i maloletnike, živeli su godinama u tesnim, mračnim i zagušljivim tunelima kroz koje se moglo proći samo puzeći na kolenima. Oni su od prvih zemunica iskopanih u džungli još 1948. godine za borbu protiv francuskog okupatora, izgradili mrežu podzemnih prolaza i prostorija koja je sadržala spavaonice, kuhinje, sobe za sastanke i planiranje akcija, skladišta hrane i municije, pa čak i krake koji nisu imali drugu svrhu nego da zavaraju neprijatelja ako bi se on eventualno infiltrirao u tunele. Siromašni seljaci Ku Ćija tokom 60-ih postali su trn u oku američkih generala i kvislinške vlade u Sajgonu, jer su, udaljeni svega sat vremena automobilom od sedišta tada glavnog grada Južnog Vijetnama, predstavljali stalnu vojnu pretnju i simbol neuništivog otpora stranoj okupaciji. Takav status narod Ku Ćija stekao je, osim neverovatnom upornošću i inženjerijskim umećem, i fantastičnom snalažljivošću, spretnošću i lukavstvom.
Tuneli u džungli izgrađeni su u obliku lavirinta uskih i razgranatih hodnika tako da, pored pružanja neophodne kamuflaže, budu i dovoljno otporni na bombardovanje iz vazduha. Vešto konstruisan sistem prikrivenih otvora obezbeđivao je neophodni minimum vazduha za duži život većeg broja ljudi pod zemljom, a dimnjaci koji su vodili iz podzemnih kuhinja na površini su pokrivani masom lišća kako bi se dim smesta razvejao. Borci iz Ku Ćija pravili su improvizovane eksplozivne naprave, zamke sa dugim metalnim ekserima, pa i hirurške instrumente od ostataka uništene američke tehnike, a poznato je da su čak reciklirali i krv koju bi izgubio njihov ranjenik, tako što bi mu je, nakon filtriranja, vraćali transfuzijom tokom operacije. Nezaobilazni deo opreme i simbol Ku Ći gerilaca bio je šal koji su koristili za previjanje i podvezivanje rana, nošenje tereta i pokrivanje lica da bi tokom tajnih sastanaka i agitacije po selima prikrili identitet u slučaju da je ubačen neprijateljski špijun.
Posle neuspeha više vazdušnih napada u akciji na zemlji u kojima su 8.000, a kasnije i čitavih 30.000 vojnika, bacačima plamena, ručnim granatama i hemijskim oružjem pokušali da iskorene otpor u Ku Ćiju, američka komanda pribegla je formiranju specijalnih jedinica čiji su pripadnici poznati pod nazivom „Tunelski pacovi“, naoružani pištoljem i nožem i uz pomoć pasa-tragača, ulazili u lavirint pod zemljom. Oni su postigli jedini veći uspeh u ratovanju protiv gerilaca Ku Ćija kada su zaplenili veći broj mapa i planova za napade na američke i južnovijetnamske ciljeve, ali su i sami često bili žrtve lukavstva boraca Ku Ćija koji su koristili cigarete, penu za brijanje i druge proizvode američkog porekla da zavaraju pse. Deo tunela bio je zatrpan usled tepih bombardovanja teških letelica tipa B-52, a na kraju ovog dugog rata 1975. godine, kada su snage Severnog Vijetnama konačno proterale Amerikance iz njihovog poslednjeg uporišta Sajgona, u životu je ostalo oko 2.500 srčanih boraca iz Ku Ćija.
Danas postoji oko 120 kilometara tunela čiji je jedan deo proširen tako da krupni strani turisti mogu da se uvuku u njih. Na terenu izlokanom kraterima od avionskih bombi, koji je otvoren za javnost, danas su izložene olupine uništenih američkih tenkova i postavljene lutke u prirodnoj veličini koje prikazuju gerilce tokom borbe ili odmora. Posetioci, takođe, mogu da vide i ubitačni asortiman vešto konstruisanih, kamufliranih zamki čija je namena bila da ubiju ili teško osakate neprijatelja. Svojom jezivom ingenioznošću naročito se ističe ona namenjena zaustavljanju neprijateljskog vojnika koji pokušava upad u gerilsku baraku. Po provaljivanju vrata, široka daska sa nizom dugih eksera otkači se od plafona i pada pravo u grudi uljeza, pri čemu se, ukoliko on ispruženom puškom zablokira tu dasku, u istom trenutku njen donji, zglobni deo odvaja, podvlačeći se pod pušku i zariva u prepone napadača.