Presecanje „znojnog lanca“ – operacija za jedan dan

Klinika za grudnu hirurgiju Instituta za plućne bolesti Vojvodine u Sremskoj Kamenici je među prvim zdravstvenim ustanovama u Srbiji i u zemljama u okruženju gde se torakoskopska simaptektomija izvodi već 15 godina, ali i zbog drugih medicinskih indikacija kao što su Raynaud syndrom, Burgerova bolest, Refleksna simpatička distrofija, kao i okluzivnim vaskularnim poremećajima ruku.

Kod svih pacijenata koji su operisani zbog hiperhidroze operacija je uspela i mahom svi navode da im se kvalitet društvenog i socijalnog života nakon operacije drastično popravio – sigurniji su u sebe, nemaju problema da se rukuju sa drugom osobom, mogu da nose odeću različitih boja bez bojazni od fleka od znoja ispod pazuha…

– Na Klinici za grudnu hirurgiju Instituta za plućne bolesti Vojvodine u Sremskoj Kamenici – kaže dr Ivan Kuhajda (37) specijalista grudni hirurg u toj Klinici – od 2008. godine do danas operisali smo oko 700 pacijenata zbog primarne hiperhidroze. Većinom su to mlađe osobe, u proseku oko 30 godina, a podjednak je broj muškaraca i žena. Najčešće indikacije za izvođenje torakoskopske simpatektomije bile su: palmarna hiperhidroza, aksilarna hiperhidroza, palmarna i aksilarna, facijalna i aksilarna hiperhidroza – ukazuje Kuhajda. On naglašava da su svi pacijenti postoperativno bili zadovoljni uspehom hirurške intervencije. Nije bilo intraoperativnih ni postoperativnih komplikacija. Prosečan broj dana hospitalizacije bio je u manji od dva dana, a kompenzatorno znojenje leđa i stomaka, kao sporedni efekat nakon simpatektomije, javilo se kod oko 30 odsto operisanih pacijenata.

U razgovoru sa dr Kuhajdom, koji je odbranio i doktorsku disertaciju na ovu temu, saznajemo da su pojavni oblici znojenja primarna hiperhidroza (esecijalnu ili idiopatsku)- kod koje uzrok nije poznat, i sekundarna hiperhidroza – koja nastaje kao posledica nekih drugih poremećaja kao što su: endokrini poremećaji (hipertireoidizam), tumori, posebno tumori hipofize, zatim tuberkuloza, dijabetes, limfomi, bolesti simpatičkog sistema, te neurološke i psihijatrijske bolesti, ali i upotreba nekih lekova.

Za razliku od funkcionalnog znojenja koje nastaje kao posledica fizičkih vežbi, premora, povišene telesne ili spoljašnje temperature, primarna hiperhidroza nastaje kao posledica emocionalnih problema i anksioznosti.

– Hiperhidroza dakle može biti fokalna – kada su znojenjem zahvaćeni samo pojedini delovi tela (dlanovi, pazušne jame, lice, tabani) i generalizovana – kada je pojačanim znojenjem zahvaćeno celo telo.

Nasledna

Prema novijim istraživanjima, dokazano je da se hiperhidroza nasleđuje, te da u 25- 50 odsto slučajeva postoji poremećaj kod članova porodice. Primarna hiperhidroza je problem koji utiče na sve aspekte života. Javlja se već u detinjstvu ili pubertetu, manifestujući se gotovo svakodnevno. Osobe sa ovim problemom izbegavaju kontakte sa drugim osobama zbog stalno vlažnih dlanova, nose široku tamnu odeću kod pojačanog znojenja ispod pazuha, polako se povlače u sebe, postaju nesigurne, otuđuju se od društva i slično – naglašava dr Kuhajda.

Za postavljanje dijagnoze primarne hiperhidroze neophodna je dugogodišnja istorija pojačanog znojenja pacijenta, kao i klinički pregled. Za sada ne postoji precizna skala intenziteta za hiperhidrozu, ali se hiperhidroza najčešće deli na blagu, umerenu i intenzivnu.

– Osobe sa primarnom hiperhidrozom imaju ozbiljan socijalni problem koji im onemogućava normalno funkcionisanje u društvu. Neke od predloženih metoda za smanjivanje prekomernog znojenja su dijetetski režim (zabrana konzumiranja kafe, čaja, koka-kole, čokolade), upotreba raznih antiperspiranata, lekova (sedativi, antiholinergici, simpatikolitici, blokeri, atropin), jonoforeza, injekcije botoksa, ali i hirurška terapija koja daje trajne rezultate sa velikim uspehom.

Hirurško rešavanje poremećaja simpatičkog sistema i hiperhidroze započeto je krajem devetnaestog i početkom dvadesetog veka. Otvorene hirurške tehnike (posteriornim, supraklavikularnim, transtorakalnim ili transaksilarnim pristupom) danas su skoro u potpunosti napuštene i zamenjene minimalno invazivnim procedurama poput videotorakoskopske simaptektomije.

Trajan efekat

– Torakoskopska simpatektomija je jedina terapijska procedura koja ima trajan efekat. Već 30 godina se izvodi svuda u svetu sa izvanrednim rezultatima i spada u standard lečenja težih formi primarne fokalne hiperhidroze. Spada u minimalno invazivnu hiruršku proceduru sa visokom efikasnošću. Operacija spada u jednodnevnu hirurgiju – pacijent ujutru biva operisan i istoga dana, poslepodne napušta bolnicu ( ukoliko žive do 100 kilometara od Instituta u Sremskoj Kamenici) sposoban za obavljanje svih svakodnevnih aktivnosti. Nema se potrebe za bolovanjem, rehabilitacijom, upotrebom lekova. Operacija se izvodi u opštoj anesteziji, koristeći jednolumenski endotrahealni tubus, pacijent je postavljen u polusedeći položaj sa raširenim rukama. Kroz dva 5 mm radna porta (koji su smešteni visoko u pazušnim jamama) se ulazi u pleuralni prostor, za to vreme anesteziolog na kraći vremenski period kolabira (obori) pluće, kako bi hirurg imao radnog prostora i sa ultrazvučnom kukom se simpatički lanac preseca na određenom nivou. Identični postupak se radi i na drugoj strani, nakon čega anesteziolog u potpunosti reekspanduje pluća, a tanki drenovi se izvade još dok je pacijent na operacionom stolu. Ožiljaka posle operacije gotovo da i nema (jer se rezovi na koži ne šiju već lepe sa specijalnim lepkom). Efekat operacije se javlja odmah nakon buđenja iz anestezije – pacijent se budi sa suvim i toplim dlanovima, pazušnim jamama. Komplikacija i neželjenih efekata posle operacije gotovo da i nema. Kod određenog broja operisanih javlja se kompenzatorno znojenje najčešće leđa i stomaka. Ovo znojenje se ne javlja kod svih pacijenata i individualno je da li će se javiti, koliko će dugo trajati i kog će biti intenziteta, u najvećem broju slučajeva je prolazno, pacijenti ga uglavnom dobro podnose. Posle operacije dlanovi, pazušne jame i lice neće biti apsolutno suvi, znojiće se normalno u skladu sa spoljašnjom temperaturom ili fizičkim aktivnostima – opisuje dr Ivan Kuhajda.