Sudbina Jevrejskog groblja

Mnogi koji tuda prolaze vide dve trošne kupole obrasle u zelenilo koje je potpuno obuzelo groblje, a koje se vide sa puta. Bace pogled i možda se zapitaju šta je to, jer većina i ne zna da tu leži napušteno groblje rumskih Jevreja kojih u gradu od II svetskog rata više nema , ako izuzmemo jedinog polujevreja, Antuna Unterbergera od koga smo i saznali više podataka o samom groblju.

Nastanak ovog groblja vezan je za sam nastanak Rume kao trgovišta čija je gradnja intenzivirana 1744. godine, a za trgovište je proglašena pet godina kasnije. Prvi Jevrej u Rumi je bio Simon Saks, koji je došao još 1737. godine. Već četiri godine kasnije u gradu je živelo sedam jevrejskih porodica, a to je bio dovoljan broj za osnivanje Dobrovoljnog društva za sahranjivanje „Hewra Kadische“.

Najstariji spomenik na rumskom Jevrejskom groblju je iz 1854. godine kada je sahranjen Ignjac Vasel. Posle objavljivanja „Patenta o verskoj trpeljivosti“ – 1871. godine, dolazi do znatnijeg priliva Jevreja. Njihova zajednica u Rumi bila je najbrojnija u periodu od 1900. do 1941. godine ( 290 lica).

Tokom Drugog svetskog rata poslednja je na Jevrejskom groblju sahranjena u aprilu 1942. godine Šarlota Unterberger. Svi preostali rumski Jevreji su internirani u julu iste godine. Još dva sahranjivanja su bila 1947. i 1954. godine. Više ih nije bilo, a na ovom groblju ima ukupno 127 grobnih mesta.

Svaki od ovih grobova je priča za sebe – jer je u svakom sahranjen neko sa svojom životnom pričom – manje ili više srećnom, manje ili više uspešnom…

I sam pogled na spomenike na groblju ukazuje i na materijalnu situaciju pokojnika i porodice iz koje potiče i koliko ih je sreća pratila.