Herojstvo ne dolazi iz poricanja grešaka, već iz hrabrosti da se one priznaju

Za razliku od toga, srpski identitet je izgrađen na istorijskoj traumi, iracionalnim odlukama i stalnoj nesposobnosti za dugoročno planiranje.

U Srbiji se živi iz dana u dan, sa kolektivnim osećajem nemoći i apatije. Svaka racionalna kritika se doživljava kao napad na čast. Svaka konstruktivna sugestija se odbacuje kao strani uticaj. Mediji, obrazovanje, pa čak i političke strukture – sve se svodi na reprodukciju narativa o pravednoj naciji koja je „večno žrtva“ i „večno heroj“ – bez ikakvog kapaciteta za samorefleksiju.

Nacionalni identitet, kako danas postoji, ne proizilazi iz racionalne identifikacije građanina sa državom, već iz emocionalnog vezivanja za arhetip heroja. Ali taj heroj nije stvaran – to je kolektivna fantazma, lišena odgovornosti. Svi žele da budu junaci, ali niko ne želi da plati cenu unutrašnjeg preispitivanja. Niko ne želi da prođe kroz simboličku smrt identiteta koji sputava napredak.

Zato Srbija ne može da gradi demokratski sistem. Jer nacionalni identitet, u sadašnjem obliku, onemogućava državu da racionalno pristupi pitanjima teritorijalne autonomije Vojvodine i nezavisnosti Kosova. U takvom stanju, kulturna depresija samo produbljuje kolektivno poricanje. I kao što u psihologiji pojedinca trauma može da vodi ka duhovnoj smrti, tako i srpska kultura srlja ka potpunom kolapsu – osim ako se ne odluči za simboličku smrt u svrhu ponovnog rođenja.

Srpsko društvo mora da shvati da pravo herojstvo ne dolazi iz poricanja grešaka, već iz hrabrosti da se one priznaju. Tek tada će postojati šansa da se izgradi novi narativ – ne mitološki, već stvaran, prosvetljen i orijentisan ka budućnosti.

Filip Mladenović, Danska

Stavovi autora u rubrici Dijalog ne odražavaju nužno uređivačku politiku Danasa.