Foto: Digitalna arhiva NBS„Da se jedna socijalna beda ne može rešiti samim propisima i paragrafima, vidi se najbolje iz činjenice, da nas usred prestonice, na svakom koraku, susreću prosjaci, stari i mladi, muški i ženski, sa ‘dozvolom’ ili bez ‘dozvole…“, piše u majskom izdanju Ilustrovanog lista iz 1929. godine.
Prosjačenje, naime, nije bilo dozvoljeno prema Zakonu o bednima iz 1922. godine, navodi se u listu.
„Po zakonu o opštinama iz godine 1903. dužna je gradska opština da se stara za sirotinju, i ona to doista čini uz velike napore“, pisao je Ilustrovani list.
Tako je opština grada Beograda svake godine izdvajala oko 6 miliona dinara za siromašne. Zbog toga što se grad ubrzano širio to, međutim, nije bilo dovoljno, objasnio je autor teksta.
Kako je objašnjeno, gradske vlasti su dozvolile naseljavanje raznovrsnog stanovništva, starih, bez radne sposobnosti, avanturista koji bi da oprobaju sreću u prestonici.
„Nemogući usled opšte krize naći posla, a ni pripomoći ni s koje strane, ovi privredno pasivni elementi prinuđeni su da prosjače, odnosno da se obraćaju na beogradsku opštinu. Ali opština nije ni pri najboljoj volji kadra svima pomoći“, stoji u Ilustrovanom listu.
Kako se navodi, u Beogradu je bilo vrlo mnogo „profesionalnih i privremenih prosjaka“, mahom ljudi koji su u Beograd došli iz provincije.
„Nevolja je u tome, da svak, ko god hoće, može doći u Beograd i nastaniti se u njemu. U interesu reduciranja ovih privredno pasivnih elemenata, iz kojih se rekrutuju prosjaci, bilo bi umesno, da nadležna vlast nađe puta i načina, da onemogući prikupljanje u prestonici takvim licima ili porodicama, koje su bolesne ili inače nesposobne, da sebi osiguraju snošljiviju egzistenciju“, pisao je list.
Bilo je ranijih pokušaja, pa i zakonskih predloga da se dođe do mere kada bi svako rado prema svojim mogućnostima. Na taj način bi se povećala produktivnost, a iskorenilo prosjačenje. Ove ideje, međutim, nisu zaživele.
„Koliko smo mi, u tom pogledu, daleko od cilja vidimo iz paralele sa Švajcarskom i Švedskom, gde svaki čovek već u svojoj 65. godini dobiva od države penziju, ali ne kao milostinju, nego kao pravo i zaslugu! Kad li ćemo mi to doživeti? I kada će jednom nestati onih turobnih, avetskih pojava, koje se na sramotu civilizacije zovu – prosjaci?“, stoji u zaključku teksta Ilustrovanog lista iz 1929.
Celokupno izdanje može da se čita na linku Narodne biblioteke.
List Danas svakoga dana prelistava glavne vesti na današnji dan pre 80 godina, tačnije 1939. godine. Predmet analize su dnevni listovi Vreme i Pravda, koji danas ne postoje. Izdanja listova Vreme i Pravda nisu izašla 2. maja 1940. godine te smo iz arhiva izabrali druga izdanja. Ideja jeste da se čitaoci vrate u prošlost, da sa vremenske distance vide kako su izgledale vesti, ali i kako su novinari, pa i sami sugrađani, razmišljali u Srbiji u turbulentnom periodu između dva rata i pred sam početak Drugog svetskog rata. Pored političkih vesti, objavljivaćemo i društvene, ekonomske, ali i vesti iz domena zabave i sporta.
Projekat je realizovan u saradnji i uz materijal iz digitalne arhive Narodne biblioteke Srbije i Univerzitetske biblioteke „Svetozar Marković“.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
