Kada je predstava „Kuća jelena“ Nidkompani iz Belgije, u režiji Jana Lauersa prikazana na Bitefu u Beogradu imala je dodatno značenje, jer je osnovni impuls ovog projekta zapravo događaj vezan za Kosovo. Povod joj je bio tragedija jedne od članica Nidkompani čiji je brat, kao ratni izveštač, poginuo tokom ratnih sukoba u Pokrajini.
Ali faktografija sukoba ne opterećuje scenska zbivanja u drami (odvija se među izbeglicama u jednoj kući na planini), nju opterećuje gorko saznanje o ljudskoj nemoći pred kobnim tokovima istorije. Namera joj nikako nije bila da je oblikuje u preciznim političkim koordinatama već da jednoj konkretnoj tragediji pruži opšteljudski smisao umetničkim sredstvima, a ne političkim žargonom. Čitavo izvođenje na sceni Messa u Sarajevu, koju donosi energija plesa karakteristična za ovo pozorište, kao da je u znaku otvorenosti između onoga što ugrožava čoveka i njegove nade. I ples je koreografski otvoreno koncipiran tako da se ima utisak kao da se koreografija upravo stvara pred našim očima, i da pokreti izvođača mogu da povuku zbivanja na jednu ili drugu stranu. Time se, međutim, ne narušava skladnost i ubedljivost ove koreografije jednog nesumnjivo izuzetno značajnog teatarskog stvaraoca.
Nemački reditelj Frenk Kastorf nastupa ove godine na Messu režijom predstave „Kean“ sa bližim objašnjenjem „Komedija o neredu u pet činova po delima Aleksandra Dime i Hamlet mašina Hajnera Milera“, a u realizaciji berlinskog Teatar Volksbuhne Am Rosa Luxemburg Platz. Delo Aleksandra Dime i predstava zasnovani su na prikazivanju jedne slikovite ličnosti – Kina, poznatog engleskog glumca, čuvenog tumača Šekspirovih likova. Kin, pijanac i haotična ličnost, ali i veliki umetnik, bio je jedna od prvih zvezda koju je masovna publika obožavala. Ova slava nije ga spasla od trauma koje su bile posledica njegovog siromašnog porekla, samoubistva oca, majke iz polusveta i nemogućnosti, zbog toga, da pripadne višem staležu. Franku Kastorfu je ovaj siže poslužio da ga približi našem vremenu i iskustvima pop-zvezda 20. veka koje su revolucionarno uticale na moderni senzibilitet. Ali i da se ponovo pozabavi temama koje su ga uvek interesovale: pozorište, novac, pretvaranje, klasna diskriminacija, poreklo nejednakosti. Da bi to postigao u što „ubojitijem“ vidu, on smešta scenu u siromašne pabove Londona koji jedini, u gnevu, imaju revolucionarni potencijal. Ali ovo Kina ne spasava od njegovog emocionalnog i društvenog procepa.
Kao i u mnogim drugim predstavama, Kastorf se ne drži izvornog teksta. Njegov cilj je (a to uspeva kroz ličnost Kina) da demonstrira gnev i gađenje prema društvu i njegovoj artificijelnosti, odnosima unutar i izvan pozorišta, prema fenomenu mase koja trči na poklonjenje svom idolu. Predstava traje čak četiri sata i 20 minuta. Publika biva izbombardovana energijom jedne režije i, posle predstave, još dugo ne može da prodiše.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
