U Prištini se ovih dana obrela grupa ljudi sa beogradskih filmskih i pozorišnih akademija, mahom sa Fakulteta dramskih umetnosti, jer su se filmovi studenta režije sa FDU prvi put našli u takmičarskoj selekciji Međunarodnog studentskog filmskog i pozorišnog festivala Skena Up. Među njima je i film dobitnika jednog od kanskih priznanja Daneta Komljena „Ja većjesam sve ono što želim da imam“ i „Četvrtak“ Nikole Ljuce, dok je „Tilva Roš„ Nikole Ležaića prikazan u pratećem programu nazvanom Ex Yu Generation Next, kao i omnibus „Neke druge priče“.
Predstavnicima filmova iz takmičarskog programa dolazak na festival omogućio je Hartefakt fond, koji radi na povezivanju ljudi sa prostora bivše Jugoslavije i iz regiona. Ova organizacija postoji u Srbiji, Bosni i Hercegovini, a odnedavno i na Kosovu. Baš kao i njihov projekat povezivanja ljudi sa pomenutih prostora, nazvan je i jedan od pratećih programa Festivala – Re-Connect. U okviru ovog programa, na specijalnoj projekciji, prikazana su još četiri filma studenata filmske režije sa FDU.
Festival, koje je počeo 3. decembra, a biće zatvoren večeras proglašenjem pobednika i dodelom nagrada. Da je u pitanju prestižna manifestacija, u razmerama ovog regiona ali i šire, govori broj gostiju iz inostranstva – njih 150, koji su, što zbog filmskog što zbog pozorišnog dela Skene Up, stigli iz raznih zemalja sveta. Ne manje impresivna su imena članova žirija koji ocenjuje međunarodnu takmičarsku selekciju – Britanac Jan Harlan, nekadašnji producent Stenlija Kjubrika, Donald Mek Kasker iz Irske producent filma „Katanac za bol“ i Veton Nurkolari sa Kosova, osnivači umetnički direktor prizrenskog Doku-festa. Skenu Up pokrenula je u Prištini grupa studenata Akademije umetnosti, koja je, prema rečima sadašnjeg direktora Festivala Arbena Žarkua, bila mesto na kome su se intenzivnije nego u zvaničnim institucijama kulture na Kosovu pravile pozorišne predstave i snimali filmovi. Podršku ideji studenata da pokrenu festival i na taj način omoguće komunikaciju umetnika i omladine Kosova sa ostatkom sveta, dao je najpre njihov profesor, poznati jugoslovenski glumac Faruk Begoli, koji je, sve do svoje prerane smrti, bio i umetnički direktor Festivala. Prvo izdanje bilo je samo nacionalno ali je tako odjeknulo u javnosti da je u medijima nazivano najvećim kulturnim događajem te godine na Kosovu što mu je donelo i zvaničnu, institucionalnu podršku i to od tadašnjeg premijera Bajrama Redžepija. Većje naredni Festival označio veliki internacionalni početak sa 60.000 evra budžeta koji su organizatori dobili. Sledeći problem bio je ubediti ljude da dođu na Kosovo, priseća se Žarku, jer je za one iz inostranstva i pored najbolje volje da dođu to značilo plaćanje ogromnih suma novca za putna osiguranja, a kod onih iz okruženja još uvek je preovladavao strah. Međutim, led je uspešno probijen. Prvi koji se iz Srbije obreo na Festivalu bio je Dah teatar 2006. godine. Sve sumnje i strahovi razbijeni su petominutnim aplauzom i ovacijama publike nakon njihovog nastupa.
Filmove za Festival koje, po pozivu direktora Festivala, šalju producenti i autori, selektuje tročlana komisija. Ove godine stiglo ih je 600, u takmičarski program selektovano je 49, a ukupno se prikazuje 96 filmova. Odvojene su međunarodna i nacionalna selekcija za koje su takođe i žiriji posebni. U međunarodnoj selekciji nagrada se dodeljuje za najbolji kratki igrani, animirani i dokumentrani film, kao i za najbolji scenario i fotografiju, a po potrebi i specijalna nagrada. U nacionalnoj selekciji bira se najbolji film bez obzira na žanr, a u pozorišnoj selekciji bira sa najbolja predstava, reditelj, glumac i glumica. Bužet ovogodišnejg festivala je 70.000 evra, a organizatori računaju da će on koštati ukupno 120.000 evra.
Političari ljubomorni na Festival
Festival, koji se odigrao tačno sedam dana uoči izbora, koji se na Kosovu održavaju u nedelju, izazvao je zavist političara zbog pažnje javnosti i medija koju je privukao, otkrio je Žarku. Štaviše, iako su ga ove godine podržali sa svega 8.000 evra, političari su, kako to često biva, direktoru Festivala izrazili želju da se pojave na njegovom zatvaranju, a on je ostao tajnovit u vezi sa tim da li će im izaći u susret.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
