Dugi 19. vek u Nemačkoj

Amerika je stupila u svetski rat i zajedno sa Sovjetskim Savezom posle Oktobarske revolucije, uzdigla se u svetsku silu.

A onda je otpočeo kratki 20. vek. Taj dugi 19. vek doživeo rje ođenje klasične moderne.

NJega karakterišu industrijalizacija, kapitalizam, nacionalizam, klasna borba i duboka neravnopravnost polova.

To je građanska epoha u istorije čiji se konflikti do danas osećaju.

Velike migracije su jednako opterećivale 19. vek, kao i nastanak civlnog društva, koje je nastojalo na slobodi i demokratiji.

Ali revolucija iz 1848.ni je uspela – nastala je naconalna država, a suprotnosti sila su se zaoštravale.

U Prvom svetskom ratu, „prakatastrofi 20. veka“, propala su tri carstva u Evropi.

Devetnaesti vek, čiji sjaj i senke sežu do 21. stoleća, okončao se naprasno, ali slika o njemu se preobražava, kao što to u sjajnom istorijskom eseju Borba za modernu / Dugi 19. vek u Nemačkoj (Klett Cotta Verlag, Študgart 2021() pokazuje Jirgen Koka, jedan od najboljih poznavalaca tog perioda.

Ono što ovom istoričaru polazi za rukom jeste dar da strukturalnu istoriju 19. veka pripoveda na zanimljiv način kao da je reč o istoriji događaja, noveli ili romanu, a da pri tome nijedno ime ne bude spomenuto.

Doajen nove nemačke istorije, Jirgen Koka autor je ne samo istorije kapitalizma, već i jedne internacionalno ugledne istorije radničke klase.

Koji su to uslovi bili za dugi 19. vek započet 1789. Francuskom revolucijom, a okončan 1914. izbijanjem Velikog rata?

Suštastveni strukturni faktori tog dugog stosleća bili su industrijalizacija, kapitalizam, porast stanovništva (natalitet), nastanak gradova, migracija, kao i formiranje građanstva kao društvene klase.

Ova lucidna studija Jirgena Koke se čita sa lakoćom i poletom, kao i svi ostali istoriografski tekstovi tog doajena i emeritiranog profesora, višestruko dekorisanog najvišim akademskim titulama, kao i redovnim i počasnim članstvima različitih međunarodnih akademija nauka.