Da li SAD ponovo otvaraju nuklearno doba?

Nuklearno doba

Sjedinjene Države otvorile su, podseća Rojters, nuklearno doba u julu 1945. testiranjem atomske bombe od 20 kilotona u Alamogordu, Novi Meksiko, a zatim su u avgustu 1945. bacile atomske bombe na japanske gradove Hirošimu i Nagasaki kako bi primorale Japan na predaju u Drugom svetskom ratu.

Sovjetski Savez je zaprepastio Zapad detoniranjem svoje prve nuklearne bombe samo četiri godine kasnije, u avgustu 1949.

U pet decenija između 1945. i potpisivanja Sveobuhvatnog sporazuma o zabrani nuklearnih testova (CTBT) 1996, izvedeno je više od 2.000 nuklearnih testova: 1.032 u SAD i 715 u Sovjetskom Savezu, podaci su Ujedinjenih nacija.

Velika Britanija je izvela 45 testova, Francuska 210, a Kina 45.

Od potpisivanja CTBT-a, održano je 10 nuklearnih testova. Indija je sprovela dva 1998, Pakistan takođe dva 1998, a Severna Koreja testirala je 2006, 2009, 2013, 2016 (dva puta) i 2017, prema podacima UN-a.

Sjedinjene Države poslednji put su testirale 1992. godine, Kina i Francuska 1996, a Sovjetski Savez 1990.

Rusija, koja je nasledila većinu sovjetskog nuklearnog arsenala, to nikada nije učinila.

Prošle nedelje je održala nuklearne vežbe i testirala nuklearno pokretan krstareći projektil i nuklearno pokretan torpedo, ali nije testirala nuklearnu bojevu glavu.

Zašto je nuklearno testiranje obustavljeno?

Zabrinutost je rasla zbog uticaja nuklearnih proba – iznad zemlje, pod zemljom i pod vodom – na ljudsko zdravlje i životnu sredinu.

Uticaj testiranja nuklearnog oružja Zapada u Pacifiku i sovjetskog testiranja u Kazahstanu i na Arktiku bio je značajan kako po životnu sredinu, tako i po ljude.

Aktivisti kažu da su milioni ljudi u Pacifiku i Kazahstanu imali kontaminiranu zemlju zbog nuklearnog testiranja i da se godinama suočavaju sa zdravstvenim problemima.

Ograničavanjem bonanza nuklearnih proba iz perioda Hladnog rata, zagovornici su tvrdili da bi se mogli smanjiti tenzije između Moskve i Vašingtona.

CTBT zabranjuje nuklearne eksplozije svima, svuda. Rusija je potpisala ugovor 1996. godine, a ratifikovala ga 2000. Sjedinjene Države su potpisale ugovor 1996. godine, ali ga nisu ratifikovale.

Godine 2023. predsednik Vladimir Putin je zvanično povukao ratifikaciju Rusije iz CTBT-a, dovodeći svoju zemlju u istu poziciju kao Sjedinjene Države.

Zašto bi se ponovo testiralo?

Da bi se prikupile informacije ili poslata poruka.

Testovi nude dokaz o tome šta će nova nuklearna bojeva glava učiniti – i da li starije oružje još funkcioniše.

Godine 2020. Vašington Post je izvestio da je administracija američkog predsednika Donalda Trumpa razmatrala da li da sprovede nuklearni test.

Osim što bi pružio tehničke podatke, takav test bi u Rusiji i Kini bio viđen kao namerna demonstracija strateške moći SAD.

Putin je više puta upozoravao da, ukoliko Sjedinjene Države obnove nuklearna testiranja, Rusija će učiniti isto. Putin kaže da je globalna nuklearna trka već u toku.

Šta velike sile rade sa svojim nuklearnim oružjem?

Tačan broj bojevih glava svake zemlje je uglavnom tajna, ali, prema Federaciji američkih naučnika, Rusija ima ukupno oko 5.459 bojevih glava, dok Sjedinjene Države imaju oko 5.177. Ovi brojevi uključuju raspoređene, skladištene i povučene bojeve glave.

Prema Udruženju za kontrolu naoružanja sa sedištem u Vašingtonu, SAD imaju zalihe od 5.225 nuklearnih bojevih glava, a Rusija 5.580.

Globalne zalihe nuklearnih bojevih glava dostigle su vrhunac 1986. godine sa više od 70.000 bojevih glava, najviše u Sovjetskom Savezu i Sjedinjenim Državama, ali su od tada smanjene na oko 12.000, većina i dalje u Rusiji i SAD.

Kina je treća najveća nuklearna sila sa 600 bojevih glava, Francuska ima 290, Velika Britanija 225, Indija 180, Pakistan 170, Izrael 90, a Severna Koreja 50, prema Federaciji američkih naučnika.

Rusija, Sjedinjene Države i Kina sprovode velike modernizacije svojih nuklearnih arsenala.