Ni kap goriva iz Rusije u državnim rezervama: Crnogorska Uprava za ugljovodonike raspisala tender vredan 11 miliona evra

Kako pišu podgoričke Vijesti, rok za dostavljanje ponuda je 23. decembar, a postupak je hitan zbog obaveze Crne Gore da u 2025. ispuni merila EU za zatvaranje poglavlja 15 (energetika) i formira obavezne rezerve naftnih derivata. Tender je vredan 11 miliona evra.

Pošto država nije adapritrala naftna skladišta državne kompanije “Montenegro bunus” u kojoj planira da čuva naftne rezerve, one će se zasada čuvati u skladištima “Jugopetrola” čiji je vlasnik grčka Helenik grupa. “Vijesti” čekaju od Uprave za ugljovodonike odgovore na pitanja u vezi sa detaljima ugovora sa “Jugopetrolom”.

Privatne naftne kompanije “Jugopetrol”, “Ina Crna Gora” i “Petrol Crna Gora” koje po zakonu zajedno sa državom treba za ovu godinu da formiraju rezerve, svoje količine su nabavile. Uprava treba da nabavi 60, a privatne kompanije 40 odsto ukupno propisane obaveze koju ima Crna Gora.

Skupština je u decembru prošle godine usvojila Zakon o sigurnosti snabdevanja naftnim derivatima koji je bitan za zatvaranje poglavlja 15 (energetika) i kojim se traži formiranje naftnih rezervi.

U tenderskoj dokumentaciji je navedeno da je razlog hitnosti za skraćenje roka za podnošenje ponuda obaveza Uprave (naručilac) da sprovede ovaj postupak nabavke u 2025. godini radi ispunjenja merila za zatvaranja pregovora o poglavlju 15 energetika (formiranje obaveznih rezervi naftnih derivata saglasno Direktivi 2009/119/EC).

Kašnjenje zbog skladišta

“Naručilac nije mogao uticati na to da se ova nabavka sprovede ranije, jer skladišni kapaciteti u Crnoj Gori, bilo u svojini države bilo u privatnoj svojini, nisu bili raspoloživi, a osiguranje skladišnih kapaciteta je ključan preduslov za pokretanje postupka nabavke goriva. Naručilac je zaključio Ugovor o skladištenju 04. decembra 2025. godine. Vlada je radi povećanja sigurnosti snabdijevanja Akcionim planom formiranja obaveznih rezervi naftnih derivata koji je donijela 26. decembra 2024, godine i Godišnjim planom formiranja i održavanja obaveznih rezervi naftnih derivata za 2025. godinu Uprave za ugljovodnike koji je Vlada donijela 31. jula 2025. godine prioritetizovala skladištenje obaveznih rezervi naftnih derivata u Crnoj Gori u odnosu na skladištenje u inostranstvu. Naručilac nije mogao uticati na raspoloživost skladišnih kapaciteta na teritoriji Crne Gore a koji su u privatnoj svojini, jer je resorno ministarstvo u Grčkoj odobrilo čuvanje obaveznih rezervi “Jugopetrola” u Grčkoj tek u novembru 2025. godine, a dotad je “Jugopetrol” kao zakonski obaveznik formiranja dijela obaveznih rezervi morao skladišti svoje obavezne rezerve isključivo na naftnom terminalu u luci Bar”, piše u tenderskoj dokumentacji.

Navodi se i da uprava za ugljovodonike nije mogla uticati niti na raspoloživost skladišnih kapaciteta u svojini države, jer njihova obnova koju sprovodi ministarstvo nadležno za energetiku još uvijek nije ugovorena, iako je početak radova bio planiran za prvi kvartal 2025. godine.

Provera porekla goriva

“Eurodizel mora biti proizveden poslije 21. januara 2026. godine i ne smije biti proizveden preradom sirove nafte porijeklom iz Ruske Federacije. U cilju dokazivanja ispunjenosti navedenog zahtjeva, ponuđač će, prije isporuke eurodizela, naručiocu dostaviti sljedeću dokumentaciju, zavisno od zemlje porijekla eurodizela: a) ako je eurodizel proizveden u EU ili u zemljama navedenim u članu 3ma (1) i Dodatku LI Uredbi Savjeta (EU) br. 833/2014, Prodavac će dostaviti Safety Data Sheet (SDS) izdat od strane proizvođača eurodizela, koji mora sadržati identifikaciju proizvođača, datum izdavanja dokumenta i sve podatke relevantne za porijeklo i specifikaciju goriva, kao i sertifikate o količini i kvalitetu eurodizela izdate u luci utovara od strane nezavisnog kontrolnog tijela tip A, akreditovanog prema zahtjevu norme EN ISO/IEC 17020, i Sertifikat o porijeklu uurodizela”, piše u dokumentacji.

U tenderskoj dokumentaciji je precizirano da ako eurodizel dolazi iz treće zemlje koja, prema podacima Međunarodne agencije za energiju od 29. oktobra 2025. godine, u 2024. nije bila izvoznica sirove nafte, ponuđač mora da priloži prošireni set dokaza o poreklu goriva. Pored obaveznih papira – Safety Data Sheet-a proizvođača, sertifikata o količini i kvalitetu izdatih u luci utovara od strane nezavisnog kontrolnog tijela tip A akreditovanog po EN ISO/IEC 17020 i sertifikata o poreklu eurodizela, traži se i dodatna potvrda da gorivo nije proizvedeno iz ruske nafte.

Koji će dokaz biti dostavljen zavisi od toga kako rafinerija tehnološki funkcioniše: ako može da razdvaja i zasebno prerađuje rusku naftu, onda nezavisna treća strana izdaje potvrdu rafinerije da je eurodizel proizveden na proizvodnoj liniji koja koristi isključivo sirovu naftu neruskog porekla. Ako rafinerija nema mogućnost takvog razdvajanja, potrebna je potvrda treće nezavisne strane da rafinerija u periodu od 60 dana pre datuma izdavanja teretnice za brod sa predmetnim eurodizelom nije primila niti prerađivala sirovu naftu iz Ruske Federacije. Dokumentacija dodatno navodi da, u slučaju isporuke po modelu In-Tank, ponuđač pre isporuke mora naručiocu dostaviti Safety Data Sheet proizvođača sa identitetom proizvođača, datumom izdavanja i svim relevantnim podacima o porijeklu i specifikaciji goriva, kao i sertifikat o poreklu robe.

Kriterijumi za bodovanje

U postupku javne nabavke može da učestvuje samo privredni subjekt protiv kojeg Crna Gora, UN, EU, SAD i/ili UK nisu uveli restriktivne mere zabrane i ograničenja (sankcije), što se, piše u tenderu, dokazuje na osnovu uverenja, potvrde ili drugog akta nadležnog organa izdatog na osnovu evidencije koja se vodi u skladu sa propisima države u kojoj privredni subjekat ima sedište, odnosno nadležnog tijela SAD.

“Ponuđač koji ponudi rok isporuke eurodizela u prvoj dekadi aprila 2026. godine (od 1. do 10. aprila 2026. godine) dobija 10 bodova. Ponuđač koji ponudi rok isporuke eurodizela u drugoj dekadi aprila 2026. godine (od 11. do 20. aprila) dobija 7 bodova. Ponuđač koji ponudi rok isporuke eurodizela u trećoj dekadi aprila 2026. godine (od 21. do 30. aprila), dobija 5 bodova. Kriterijum za izbor ponude je najniža ponuđena cijena za skladištenje dela obaveznih rezervi naftnih derivata Uprave.

Na tenderu može učestvovati samo firma koja nije pravosnažno osuđivana i čiji izvršni direktor nije pravosnažno osuđivan za neko od krivičnih dela sa obeležjima kriminalnog udruživanja, stvaranja kriminalne organizacije, utaje poreza i doprinosa, terorizma, pranja novca…. što se dokazuje na osnovu uverenja, potvrde ili drugog akta nadležnog organa izdatog na osnovu krivične evidencije, u skladu sa propisima države u kojoj privredni subjekat ima sedište, odnosno u kojoj ovlašćeno lice tog privrednog subjekta ima prebivalište.