Arhiv Vojvodine prvi put u inostranstvu

Ovi događaji veliki su uvod obeležavanje 90 godina postojanja (2016).

U organizaciji Međunarodne asocijacije „ICARUS“ i „Zavičajnog udruženja“ podunavskih Švaba Gornje Austrije, „Arhiv Vojvodine“ svečano je otvorio izložbu arhivskog materijala u Marhtrenku, predstavljajući na taj način stručnoj i široj javnosti izložbu „Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat (1849-1861)“. Svečano otvaranje organizovano je u Gradskoj opštini Marhtrenka uz prisustvo gradonačelnika Paula Mara, dr Karla Hajnca iz „ICARUS“, predsednika „Zavičajnog udruženja“ Antona Elmera, konzula Republike Srbije Vladimira Novakovića, Vladimira Pavlova, potpredsednika „Pokrajinske vlade“ APV i pokrajinskog sekretara za nauku i tehnološki razvoj, a u ime „Arhiva“ otvaranju je prisustvovao Branimir Andrić, direktor, kao i Zoran Stevanović, autor izložbe i tim arhivista koji su učestvovali u pripremi i realizaciji postavke i svečanog otvaranja u ovom austrijskom gradu. Ovom izložbom arhivskih dokumenata „Arhiv Vojvodine“ obeležio je prošle godine 165 godina od osnivanja ove krunovine. Izložbu najvećim delom čini arhivska građa „Arhiva“, ali i knjige, likovni materijal, periodične publikacije, kartografska i rukopisna građa…

– Samo manjim delom, izložbeni materijal je i iz fondova drugih ustanova kulture Republike Srbije. Na izložbi je, takođe, prikazan i likovni materijal čije digitalne kopije je „Arhiv Vojvodine“ otkupio od „Austrijske nacionalne biblioteke“, kao i sadržaj retkih austrijskih službenih listova i relevantni statistički podaci. U skladu sa osnovnim principima zaštite arhivske građe, izvorna dokumenta su prikazana na panoima u vidu kopija, istakao je za „Danas“ Zoran Stevanović, autor izložbe.

Ova izložba govori o pravno-političkom položaju krunovine, kao i o životu Srba i drugih naroda u okviru Austrijskog carstva, sredinom 19. veka, što predstavlja jednu od najznačajnijih tema u srpskoj nacionalnoj istoriji i istoriji današnje teritorije AP Vojvodine.

– Koliko god ova tema bila značajna za našu istoriju jer je u pitanju važan istorijski period, sama tema još uvek nije dovoljno istražena, što je opredelilo „Arhiv“ da priredi ovu reprezentativnu izložbu i predstavi dosad manje poznata, ili potpuno nepoznata dokumenta. Na ovaj način, dragocena arhivska građa „Arhiva Vojvodine“ postala je dostupnija istraživačima i korisnicima – kaže Branimir Andrić.

Logor u Velikom ratu

Izložba „Aradska tvrđava – logor za srpske internirce tokom Prvog svetskog rata“, autora LJubomira Stepanova, biće sutra otvorena u „Arhivu Vojvodine“ u 13 sati. „Arhiv Vojvodine“, ustanova kulture od nacionalnog značaja, priređuje ovu izložbu povodom obeležavanja stogodišnjice „Prvog svetskog rata“, u saradnji sa „Savezom Srba u Rumuniji“. Logor u Aradskoj tvrđavi u Rumuniji bio je oličenje patnje i stradanja za vreme „Velikog rata“. U okviru postavke biće predstavljene autentične fotografije Srba koji su bili deportovani u Aradsku tvrđavu. Reč je uglavnom o kolektivnim fotografijama i odabranim dokumentima koja svedoče o svakodnevnom životu Srba koji se odvijao u neljudskim uslovima. Izložba je prikazana u Temišvaru, a novosadska publika i stručna javnost moći će ovu postavku da pogleda u „Arhivu“ do 10. novembra. Ulaz je besplatan.

Dobrovoljci otrgnuti od zaborava

Druga Međunarodna konferencija koju „Arhiv Vojvodine“ organizuje 29. i 30. oktobra u kongresnoj sali hotela „Putnik“ nosi naziv „Učešće dobrovoljaca i uloga civilnog stanovništva u Prvom svetskom ratu“.

– Dobrovoljački pokret ima dugu istoriju i tradiciju. Uloga dobrovoljaca i civilnog stanovništva u „Prvom svetskom ratu“ bila je izuzetno značajna, ne samo zbog njihovog učešća u borbama, već i sa političkog i moralnog aspekta. Mnogi dobrovoljci nisu ušli u istoriju, ali je njihov doprinos bio toliko veliki da zaslužuju da budu otrgnuti od zaborava – najavio je ovaj međunarodni skup Branimir Andrić, direktor „Arhiva Vojvodine“. Po njegovim rečima, svi radovi sa konferencije biće objavljeni u „Zborniku Arhiva Vojvodine“ u elektronskom obliku do kraja ove godine, a tokom naredne, u kojoj „Arhiv“ obeležava devet decenija postojanja, „Zbornik“ će biti i odštampan. Rad dvodnevne konferencije odvijaće se u sesijama, u kojima će dvadeset devetoro autora iz zemlje i inostranstva izložiti svoje stručne, naučne ili pregledne radove, a svaku sesiju će voditi moderator koji će posle izlaganja voditi i diskusiju. Sesije počinju u 10 sati.

Dvorski savetnik

Izložba „Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat (1849-1861)“ predstavlja važna dokumenta, ali i ličnosti iz perioda 19. veka, koje su, takođe, predstavljene na panoima. Među njima je i čuveni dr Đorđe Stojaković (Bačka Palanka, 1811 – Beč, 1863) koji je bio srpski pravnik, doktor prava, advokat, dvorski savetnik pri ugarskoj kancelariji u Beču, aktuar i pisar „Matice srpske“, pravni i politički savetnik kneza Miloša i Mihaila. Nakon završenoga studija prava radio je kao advokat u Pešti i do 1848. bio je pravni zastupnik „Matice srpske“, a posebno se pokazao prilikom pravnog spora oko prava da „Matica“ nasledi imovinu Save Tekelije, kad je dosuđeno da imovina pripadne „Matici“. Pošto je knez Miloš živeo u egzilu, Stojaković mu je bio advokat u brojnim procesima protiv srpske vlade.