Beograd ostaje – Sudbina Košutnjaka zavisi od građana, Kompanija SEBRE -Posvećeni smo zaštiti javnog interesa

Arhitekta i aktivista inicijative „Beograd ostaje“ (Košutnjak ostaje) Marko Jakšić kaže za Danas da su donosioci odluka, kao i obično, prelomili u korist povlašćenih pojedinaca i da je struka postupila po zadatim smernicama.

Kako pojašnjava, Vlada Srbije donela je odluku o izradi Prostornog plana područja posebne namene za deo Čukarice, između ulica Blagoja Parovića, Kneza Višeslava, Miloja Zakića i Vladimira Rolovića. Obuhvat plana sadrži oko 85 hektara koje koriste državne institucije (Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja, Radio-televizija Srbije, Jugoslovenska kinoteka – Državni audiovizuelni arhiv Srbije, Vatrogasno-spasilačka jedinica Košutnjak, Ministarstvo odbrane – Zastava film), Hram Svetog apostola i evangeliste Luke, pravna lica (Košutnjak film d.o.o., Hala sportova Žarkovo, Avala studios d.o.o), kao i šumsko zemljište.

– Reč je o izuzetno ozelenjenom terenu koji se nalazi u neposrednoj blizini prostorno-kulturno-istorijske celine Topčider i ekološki značajnog područja Topčider, čiji je sastavni deo u ambijentalnom i ekološkom smislu. Kao osnov za donošenje plana navodi se zaključak Vlade iz decembra 2019. godine, kojim je investicioni projekat „Filmski park“ utvrđen za projekat od značaja za Republiku Srbiju. Izrada plana će se „u velikoj meri“ oslanjati na prvonagrađeno rešenje arhitektonskog konkursa izrađenog od strane biroa PROASPEKT d.o.o. prof. Vladimira Lojanice, d.i.a., koji će biti angažovan i kao obrađivač prostornog plana – kaže Jakšić.

Prema njegovim rečima, važećim Planom generalne regulacije Beograda čitavo područje u obuhvatu plana namenjeno je kompleksima javnih službi, šumskom području između DIF-a i RTS-a, kao i kompleksu verskog objekta (Crkva Svetog Luke). Istim planom je, dodaje, predviđena izrada Plana detaljne regulacije za celo područje, osim za kompleks Crkve, za koji je donet važeći urbanistički plan.

– Nažalost, predloženom odlukom o izradi prostornog plana ne samo da se (potencijalno) menja namena znatnog dela prostora predviđena planskim dokumentima, već se na neprijatan način zaobilazi i sama procedura donošenja planskih dokumenata, kao i obaveza poštovanja planskih dokumenata višeg reda, zbog čega vlada velika zabrinutost među građanima Beograda, a posebno među stanovnicima ovog područja, specifičnog u ambijentalnom, ekološkom, kulturnom i emotivnom smislu – kaže Jakšić.

Kako pojašnjava, za područje kome je postojećim planskim dokumentima generalno definisan urbanistički karakter, umesto detaljne razrade radi se Prostorni plan područja posebne namene, koji je u hijerarhiji planova nadređen svim ostalim urbanističkim planovima.

Na taj način se, objašnjava Jakšić, sva dosadašnja planska rešenja, pravila i smernice koje tretiraju ovaj prostor u kontekstu šire gradske celine suspenduju.

– Takvo postupanje se pravda hipotetičnim „izuzetnim značajem projekta za Republiku Srbiju“. Na taj način investitoru su ruke potpuno odrešene. U ovom trenutku ne možemo sa sigurnošću znati kakvo će biti plansko rešenje, njegovi kapaciteti, parametri i pravila građenja i uređenja. Za to moramo sačekati izradu Nacrta plana – ukazuje on.

Naime, objašnjava Jakšić, iako se kao cilj sprovođenja konkursa koji će služiti kao osnova za plan navodi „urbana i pejzažna revitalizacija prostora“, on u suštini predstavlja uobličenje namere investitora za izgradnjom stambeno-poslovnog naselja sa pratećim sadržajima na prostoru kompleksa Avala filma, ali i na sada neizgrađenom ozelenjenom području koje je po sadašnjoj nameni predviđeno za kompleks verskog objekta Crkve Svetog Luke. Na delovima područja uz RTS, DIF i Sportski centar, kao i na delu šumskog zemljišta, nisu predviđene radikalne izmene.

– Okosnica obrazloženja većine konkursnih rešenja, kao i samog žirija, jeste „izgradnja novih gradskih struktura uz očuvanje šumskog fonda i zelenila u postojećim površinama, kao i njihovo unapređenje i proširenje kroz održive i ekološki odgovorne mere“, što je pokušaj da se nekako umire opravdano zabrinuti građani. To je možda i postignuto na prostoru Avala filma, ali ne i u delu planiranog naselja u zaleđu Crkve – primećuje Jakšić.

Prema njegovim rečima, kompleks propalog i prodatog Avala filma, uronjen u okolnu šumu, ne vidi se kao potencijalna ekstenzija prirodne celine ili mogući kulturni ili javni sadržaj, što bi bilo logično s obzirom na kontekst, već isključivo kao „neiskorišćeni urbani potencijal“.

– Kompleks Avala filma objektivno jeste nefunkcionalni privredni kompleks, ali s obzirom na svoju prošlost i ulogu u kulturno-umetničkom razvoju ove države može se posmatrati i kao istorijski generator kulturne produkcije sa spomeničkim svojstvima, lociran na širem području park-šume. „Veliki interes za Republiku Srbiju“ bio bi razvoj i revitalizacija ovog područja kao javne, parkovske, zelene, kulturne i sportsko-rekreativne namene, a ne povlađivanje interesima privatnog investitora. Utoliko pre što je po PGR-u namena ovog područja generalno i predviđena kao površina javne namene – kaže Jakšić.

Arhitekta smatra da je dužnost onih koji donose strateške razvojne odluke, samim tim i planska dokumenta, kao i stručnjaka koji ih savetuju, da odgovorno promisle šta je potrebno građanima i prostornom razvoju Beograda u uslovima nestajućeg zelenila, degradirane kulture, sve lošije životne sredine i hroničnog otuđenja i destrukcije javnih prostora, duha i identiteta grada.

– Donosioci odluka su, kao i obično, prelomili u korist povlašćenih pojedinaca, struka je postupila po zadatim smernicama. Na potezu su građani – zaključuje Jakšić.

SEBRE: Kontinuitet u razvoju autorskog koncepta i zaštita javnog interesa

Kompanija SEBRE potvrđuje za Danas da je finansijer Prostornog plana područja posebne namene za prostor između ulica Blagoja Parovića, Kneza Višeslava, Miloja Zakića i Vladimira Rolovića u opštini Čukarica. Oni dodaju da će rukovodilac izrade PPPPN-a biti arhitekta, profesor Vladimir Lojanica, dekan Arhitektonskog fakulteta Univerziteta u Beogradu.

– Ovaj planski dokument treba da postavi okvire za urbanu i pejzažnu revitalizaciju ovog prostora. Nosilac izrade plana ima punu autonomnost u osmišljavanju koncepta revitalizacije ovog prostora, poštujući ključne uslove, a to je da budu sačuvani i pažljivo prenamenjeni svi objekti koji predstavljaju kulturno-istorijsko nasleđe, kao i da tokom procesa revitalizacije ne bude uklonjeno nijedno zdravo drvo, odnosno da ne bude zauzimanja novih zelenih površina na tom prostoru – ističu iz SEBRE.

Oni dodaju da izrada plana treba da traje 14 meseci.

– Podsećamo da je profesor Lojanica ranije ove godine osvojio prvu nagradu na javnom konkursu Društva arhitekata Beograda za urbanu i pejzažnu revitalizaciju ovog područja. Naša kompanija posvećena je primeni najboljih međunarodnih praksi kada je u pitanju razvoj urbanističkih rešenja i zato smo autoru nagrađenog projektnog rešenja poverili i izradu planskog akta. Time se obezbeđuje kontinuitet u razvoju autorskog koncepta i zaštita javnog interesa – ističu iz kompanije SEBRE.

Beograd ostaje: Tražimo mapiranje svakog drveta na Košutnjaku

– Posle javnog uveravanja prof. Vladimira Lojanice, dekana Arhitektonskog fakulteta Univerziteta u Beogradu i autora projektnog rešenja za „urbanu revitalizaciju“ na području Košutnjaka, da nijedno stablo na Košutnjaku neće biti posečeno i da gradnja na Košutnjaku nikako neće ugroziti zaštićeno područje šume Košutnjak, Inicijativa Beograd ostaje poziva profesora Lojanicu i investitora da nam hitno omoguće pristup kako bismo mapirali i evidentirali svako drvo na parceli Avala filma na Košutnjaku – saopštili su iz inicijative.

Oslanjajući se na odgovorne i stručne garancije profesora Lojanice, oni očekuju i nadaju se da će im to biti omogućeno.

– Beogradu nedostaje i potrebno mu je milion i po stabala da bi preživeo enormno zagađenje, a ne nova seča šuma, uništavanje zelenih zona i betoniranje – zato aktivisti Beograd ostaje i građani neće dozvoliti da se poseče nijedno drvo. U trenutku kada javne institucije države Srbije ne rade svoj posao zaštite i odbrane javnog interesa, građani imaju pravo i obavezu da preuzmu ovlašćenja zaštite. Mapiraćemo svako stablo na Košutnjaku i pokušati golim rukama da sačuvamo preostalo prirodno blago od svake, pa čak i slučajne devastacije ovog bahatog, rušilačkog i nasilničkog režima – naveli su u saopštenju i pozvali građane da se odazovu pozivu inicijative Beograd ostaje i prijave u što većem broju za nadzor i odbranu Košutnjaka.

Danas se za komentar obratio i Vladi Srbije, ali do zaključenja ovog teksta odgovore nismo dobili.