Kako zaštititi arhitektonsko nasleđe u uslovima urbanističkog razvoja, tema je dvodnevne međunarodne konferencije koja je počela juče u Subotici, u Gradskoj kući, a koju organizuje Fondacija „Laslo Teleki“ i mađarska Direkcija za zaštitu kulturnog nasleđa, u saradnji sa lokalnom upravom Grada Subotice, i nevladinim organizacijama „Authentic Vojvodina i URBIS. Finansijsku podršku ovom projektu obezbedio je Nacionalni kulturni fond Mađarske.
Učesnici konferencije pre svega se bave pitanjem zaštite vredne graditeljska baštine u kontekstu savremenog prostornog i urbanističkog planiranja, u nastojanju da odgovore na dilemu ima li graditeljska tradicija prostor u tom novom pristupu urbanističkoj izgradnji.
Subotica se, kao i mnogi gradovi u Mađarskoj, susreće sve češće sa tim pitanjima poslednjih decenija, a činjenica je da su mnoge urbanistički vredne zgrade nestale pod naletom moderne arhitekture, i čak ni zakonska zaštita pojedinih građevina kao značajnog kulturnog dobra nije sačuvala te objekte.
Problem rušenja starih, vrednih zdanja, koja svedoče o prošlim graditeljskim epohama, i samoj istoriji grada, često je bio u žiži subotičke javnosti, ali bez nekog većeg rezultata. Tako su uz blagonaklonost i podršku vlasti nestali mnogi vredni objekti u stilu secesije, nekada preovlađujućem u ovom delu Vojvodine, koji je gotovo nestao. Jedan od najdrastičnijih primera nepoštovanja tog nasleđa je rušenje gradskog pozorišta, iako je ono imalo tretman spomenika kultura, i iako je povodom odluke da se sruši reagovala čak i Međunarodna organizacija za zaštitu spomenika kulture ICOMOS. Kako obećavani novac sporo pristiže, nova zgrada nije ni na vidiku.
Motiv i razlog takvog rušilačkog naleta koji je uništio brojne spomenike lokalne istorije i istorije graditeljstva najčešće su bili profit i politička dobit, jer je cilj svake nove gradnje bilo dobiti što više sa što manje ulaganja.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
