Mikelanđelo, Tintoreto, Rubens – oni su svi umetnici koji su se u svojim umetničkim delima služili srednjevekovnim tipološkim sistemima slikanja.
Aleksander Linke u svojoj studiji Tipologija u ranom novovekovlju (Reimer Verlag, Berlin 2020) prvi put na sistematičan način osvetljava novovekovnu teoriju i recepciju tipoloških slika i strktura mišljenja između rane renesanse i visokog baroka.
Tipologija kao proces suprotstavljanja starozavetnih i novozavetnih scena u kojima je reč o prefiguraciji, poznate su kao odlika umetnosti srednjeg veka.
Ovom tehnikom izobražavanja su se služili i umetnici rane rensanse i zrelog baroka.
U centru ove studije ispituje se tradicija izobražavanja koja prevazilazi relevantnost jedne epohe, kao i fantazijom okrilaćeno predanje antičko-klasičnih slika i misaonih šema od Sikstinske kapele (1480) do Lateranske bazilike (1650).
Analizom geneze, funkcionisanja i delovanja takvih tipoloških ciklusa slika, autor opisuje genuine principe kojima se tipologija dinamizuje kroz same slike.
Autor je istoričar umetnosti koji je od 2011. asistent na katedri za opštu istoriju umetnosti Univerziteta u Bohumu u Nemačkoj.
Težišta njegovih studija su italijansko i holandsko slikarstvo, slikarski programi i dekorativni sistemi u 20. veku.
Pojam tipologije počiva na biblijskim pojmovima typos i antitypos u smislu uzor i protivslika.
Kao misaona forma tipologija ima svoj izvor u biblijskoj egzegezi odnosno tipološkoj relaciji Starog i Novog Zaveta.
Ta tehnika spajanja dveju velikih sličnih relacija koje stoje i u odnosu gradacije, omogućeno je da se svetotajinsko predanje razume kao mreža odnosa i kontinuiranog božjeg delovanja.
Linke analizira genezu, funkciju, semantiku i specifične strukturalne principe tih programa slika kao eksponiranih mesta koja su izobrazili slavni umetnici.
On otkriva da je kraj tipologije poznih srednjevekovnih slika zapravo puki kliše, pokazujući da je tipologija sastavni deo hrišćanske istorijske teologije koja ima čvrsto mesto u slikarskom kanonu renesanse i čini značajan element ranog novovekovlja, kakao u slikarskoj praksi, tako i u teorijskoj refleksiji o slikama.
Ovo je studija koja je na prvom mestu namenjena istoričarima umetnosti, te joj treba sa respektom u dostojanstvo discipline prići.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
