Poklonici pisane reči imali su priliku da se bliže upoznaju sa književnim stvaralaštvom Slavka Vejinovića, pisca i glavnog i odgovornog urednika časopisa „Zadužbina“, koji je prošlog petka u gradskoj biblioteci predstavio knjigu „Zadužbinarstvo kod Srba“. Delo je nedavno ugledalo svetlost dana u izdanju Vukove zadužbine Beograd i „Prometeja“ iz Novog Sada.
„Zadužbinarstvo kod Srba“ je rezultat višegodišnjeg istraživanja autora i predstavlja izraz njegove želje da se u vidu sinteze ukaže na najznačajnije srpske zadužbine, koje na upečatljiv način objašnjavaju zadužbinarstvo kao bitnu karakteristiku srpskog nacionalnog bića. Na predstavljanju knjige novovaroškoj publici, Slavko Vejinović je ocenio da mu nije bila namera da prikaže sve srpske zadužbine, što je i nemoguće, jer je impozantan broj zadužbinara koji su zaveštali svoju imovinu. Ali, na žalost, nije urađen njihov kompletan i jedinstven popis.
– Prema podacima relevantnih institucija, u Srbiji ima preko 400 zadužbina. Veliki broj njih su u prošlosti osnivali mnogi ktitori, ali o nemalom broju njih gotovo i da nema podataka. O tom zadužbinarstvu govore, uglavnom, legende i narodna predanja. Mnoge od njih su vremenom, nažalost, uništene, ugasile su se i nisu obnovile svoj rad, premda su u prošlosti imale značajnu ulogu u razvoju srpskog društva. Knjiga je koncipirana tako da se celokupna problematika zadužbinarstva u nas izloži što celovitije i preglednije i to kroz pet poglavlja, kazao je na promociji Slavko Vejinović, ističući da je zadužbinarstvo u Srbiji procvat doživelo između dva svetska rata, a da su najznačajniji ktitori bili iz redova građanske provinijencije. Prema tvrdnjama autora, počeci zadužbinarstva kod Srba sežu duboko u srednji vek, od dinastije Nemanjića. „Crni dani“ za zadužbinarstvo nastupili su nakon Drugog svetskog rata, tokom vladavine komunizma, ali ta kriza traje i danas zbog urušavanja sistema vrednosti i degradiranja ideje zadužbinarstva kroz poluge ekonomske moći.
Kroz zadužbinarstvo se u svim vremenima mogla sagledati ekonomska snaga, kulturna, prosvetna i celokupna duhovna moć našeg naroda, smatra Vejinović, koji podseća da je u knjizi predstavio najznačajnije zadužbine u Srbiji, ali i inostranstvu. Najvrednije su, pored manastira i crkava i zadužbine Dositej Obradović, Vuk Karadžić, Ivo Andrić, Miloš Crnjanski, Ilija Milosavljević Kolarac, Jakov Ignjatović…
– Ovaj rukopis Slavka Vejinovića zasnovan je na validnim izvorima i izložen je na sintetički način. U ovoj knjizi smo, na jednom mestu, dobili delo o zadužbinarstvu koje krasi srpsku istoriju kroz više od osam vekova. Ono podstiče da ovu tradiciju treba nastaviti, obogaćivati je i prilagođavati savremenim uslovima, tim pre što afirmiše nacionalnu svest i kulturu srpskog naroda, zapisao je u recenziji knjige profesor dr Ljubivoje Cerović.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
