Izborna analiza: Na Kosovu bez jasnog pobednika i gubitnika

Na osnovu oba kruga glasanja za gradonačelnike u 38 opština, Pokret Samoopredeljenja (LVV) i Demokratska liga Kosova (LDK) osvojili su po sedam opština. Demokratska partija Kosova (PDK) osvojila je šest, dok je Alijansa za budućnost Kosova (AAK) zadržala vođstvo u pet.

Socijaldemokratska inicijativa, Turska stranka KDTP i Inicijativa Ramiza Ladrovcija obezbedile su po jednu opštinu. U međuvremenu, Srpska lista kontroliše svih deset opština sa većinom srpskog stanovništva.

Politički fragmentisan rezultat

Sociolog i politički analitičar Artan Muhadžiri rekao je za Radio Slobodna Evropa da ovi rezultati nisu dali jasnog pobednika ili gubitnika na nivou stranke.

„Sve u svemu, to je veoma raznolika raspodela pobednika – što, logično, ne dozvoljava apsolutnog pobednika ili gubitnika. Ali, u svakom slučaju, stranke će to tumačiti prema svojim željama“, kaže on.

Rezultati:

Političke stranke i opštine u kojima su njihovi kandidati pobedili za gradonačelnika

*Pokret Vetevendosje (7 opština): Južna Mitrovica, Gnjilane, Obilić, Kosovo Polje, Kamenica, Podujevo i Štimlje

*Demokratski savez Kosova (7 opština): Priština, Peć, Dragaš, Vitina, Junik, Istok i Lipljan

*Demokratska partija Kosova (6 opština): Prizren, Vučitrn, Kačanik, Srbica, Uroševac i Đeneral Janković (Elezit Hani)

*Alijansa za budućnost Kosova (5 opština): Đakovica, Suva Reka, Klina, Orahovac i Dečani

*Turska partija KDTP (1 opština): Mamuša

*Socijaldemokratska inicijativa (1 opština): Mališevo

*Inicijativa Ramiz Ladrovci (1 opština): Glogovac

*Srpska lista (10 opština): Klokot, Leposavić, Novo Brdo, Štrpce, Zubin Potok, Zvečan, Gračanica, Ranilug, Parteš i Severna Mitrovica

Fokus na ključne centre

Prema Muhadžiriju, stranke će meriti svoj uspeh na osnovu pobede u ključnim centrima.

„DSK će se oslanjati na pobedu u Prištini, ali treba uzeti u obzir da je izgubio dva tradicionalna uporišta: Kosovo Polje i Obilič. S druge strane, Pokret za otvaranje verskih jedinica (LVV) je postigao značajan napredak, posebno pobedom u Južnoj Mitrovici“, kaže Muhadžiri.

Dodaje da DSK nije dobro prošao na ovim izborima, ali je uspeo da zadrži Prizren – jednu od najvažnijih opština u zemlji.

AAK je zadržala sve opštine kojima je ranije upravljala, što je, prema Muhadžiriju, održiv rezultat.

Rezultati stranke na lokalnim izborima 2021:

Demokratska partija Kosova (9 opština): Prizren, Glogovac, Kačanik, Vučitrn, Dragaš, Južna Mitrovica, Srbica, Elez Han i Uroševac

Demokratski savez Kosova (7 opština): Priština, Fushe Kosove/Kosovo Polje, Istok, Vitina, Junik, Peć i Lipljan

Alijansa za budućnost Kosova (5 opština): Đakovica, Klina, Orahovac, Teranda i Dečani

Pokret Samoopredeljenje (4 opštine): Gnjilane, Podujevo, Kamenica i Štimlje

Socijaldemokratska inicijativa (1 opština): Mališevo

Džafer Gaši (1 opština): Obilić

Srpska lista (10 opština): Leposavić, Novo Brdo, Štrpce, Zubin Potok, Zvečan, Gračanica, Ranilug, Parteš, Severna Mitrovica i Klokot

Posledice na nacionalnoj sceni

Lokalni izbori su održani u vreme političke neizvesnosti na centralnom nivou, jer pitanje da li će Kosovo imati novu vladu ili će ići na prevremene parlamentarne izbore ostaje otvoreno.

Ovo će biti razjašnjeno do 19. novembra, kada ističe rok za kandidata Pokreta za otvaranje vlade, Glauka Konjufcu, da formira i predstavi vladu Skupštini.

Analitičari kažu da lokalni rezultati daju strankama jasnu sliku za pripremu za eventualne nacionalne izbore.

Arifi naglašava da samo dve opštine – Priština i Južna Mitrovica – imaju pravu težinu u merenju snage stranke.

„Pobeda u Prištini daje blagu prednost DSK, ali to nije apsolutna pobeda, jer je izlaznost bila niska i mnogi birači ne pripadaju DSK. Ali, gradonačelnik i drugi krug nisu dobra mera. Često ovo može biti obmanjujuće“, kaže Arifi.

U istom duhu, on dodaje da je u Južnoj Mitrovici, gde je Faton Peci iz LVV pobedio protiv Arijana Tahirija iz PDK, skupština opštine ostala fragmentirana – što odražava složenost lokalnog glasanja.

Prema Muhadžiriju, rezultati lokalnih izbora pokazuju da se ne očekuju veće promene na nacionalnoj političkoj sceni, osim ako stranke ne promene svoj pristup.

Ako stranke nastave istim stilom, Pokret za vođstvo „će ostati u populizmu“, dok će ostale patiti od „nedostatka kreativnosti i hrabrosti za promene“, kaže on.

„Ako se ova situacija ‘fotokopira’ na centralnom nivou, nećemo imati veće razlike u odnosu na danas“, dodaje Muhadžiri.

Pad izlaznosti – signal za stranke

Izlaznost na izborima bila je niska: oko 40 odsto u prvom krugu i samo 32 odsto u drugom krugu.

Prema Arifiju, ovo pokazuje da su građani razočarani političkim ponudama, koje se i dalje fokusiraju na osnovna pitanja, poput kanalizacije i vodosnabdevanja.

„Nisam video kandidata koji je zaista mnogo uložio u viziju ili program koji se može sprovesti u naredne četiri godine. Još uvek govorimo o kanalizaciji i vodi – 2025. godine“, kaže Arifi.

Muhadžiri pad izlaznosti birača vidi kao nedostatak motivacije i upozoravajući signal za stranke pred moguće parlamentarne izbore.

„Birači imaju stvarne i tačne kriterijume. Nisu videli kredibilnu ponudu… Poruka je jasna: potrebna je racionalna i manje polarizujuća politika“, zaključuje Muhadžiri.