Posvećena dolina Inka

Skoro svi turisti, koji posećuju Kusko, prestonicu nekadašnje civilizacije Inka, ne propuštaju priliku da obiđu, u jednodnevnom izletu, tajanstveni drevni grad Inka Maču Pikču. Uobičajeno je da se putuje vozom. Pruga je izgrađena pre više od sto godina, krajem 19. veka, a pruža se od glavnog grada Perua – Lime do grada Puna, koji se nalazi na obali jezera Titikaka, prelazeći nadmorsku visinu iznad 4.800. Uporniji turisti odlaze u drevni grad pešice, stazama Inka, penjući se pri tome na visinu od 4.200 metara, na putovanju koje traje tri do četiri dana. Kako je Kusko smešten u dolini, na nadmorskoj visini od 3.400 metara, okružen brdima, to je vozu potrebno da savlada ovu prepreku i popne se još za 400 metara. Pruga je izgrađena u obliku serpentina oblika cik-cak, pri čemu voz ide stotinak metara u jednom smeru, pa se vraća nazad, i tako pet do šest puta, dok ne dostigne potrebnu visinu, s koje se spušta, takođe, cikcak serpentinama.
U nastavku putovanja pruga ulazi u ravnu, veoma plodnu dolinu, s lepo obrađenim poljima, stočarskim farmama i naseljima. Dolina se nalazi na visini od 2.800 metara, duga je oko sto kilometara, a široka koliko to dozvoljavaju bočne planine visoke gotovo 6.000 metara. Ova dolina izvor je života, kako za drevne Inke tako i za sadašnje stanovnike Kuska, pa je nazvana „Valje sagrado del Inka – Posvećena zemlja Inka“, jer ima blagu klimu i daje plodove za život stanovništvu ovog turističkog grada.
Sredinom doline teče reka Urubamba, koja dolinu čini veoma plodnom. Voz se zaustavlja, na sredini puta, u mestu Oljantajtambo. To je bio jedan od urbanih centara tokom vladavine Inka, a ujedno i odbrambena tvrđava. I danas se vide kamene građevine na bokovima visokih planina, a posebno su očuvane stepenaste terase, koje se prostiru na padinama do vrha planine, s kamenim zidovima koji zadržavaju zemlju za poljoprivrednu obradu. U ovoj plodnoj dolini nalazi se više naselja i gradova s udobnim hotelima, motelima i restoranima, za prijatan boravak turista. Posebno se ističe mesto Pisak, poznato po pijaci poljoprivrednih i zanatskih proizvoda, od vune alpake, keramike, kože, drveta i srebra. Ovde se pruga susreće sa rekom Urubambom i nastavlja svoj tok uporedo sa rekom krivudajući i prolazeći kroz kanjone visokih planina, pošumljenih raznovrsnim drvećem.
Krajnja stanica je mesto Aguas Kalientes, koje se nalazi na visini od (svega) 2.000 metara. Putovanje traje oko tri i po sata, a daljina od Kuska je 110 kilometara. Pri povratku voz putuje sat duže, jer se tada uspinje, da bi stigao do Kuska. Aguas Kalientes je malo turističko mesto, s lepo uređenim prodavnicama raznovrsnih domaćih zanatskih proizvoda („merkado Indio“), restoranima, a kroz mesto protiče Urubamba sa lepo uređenom obalom. Do drevnog grada na visini 2.400 metara. To se postiže savremenim autobusima koji oštrim serpentinama, sa 13 polukružnih krivina, voze putnike do vrha.
Pri dolasku prvo se ukaže visoka planina nazvana Huajna Pikču (Novi vrh), a zatim grad izvanredne kamene arhitekture (Makču Pikču – Stari Breg). Grad je danas u dobro očuvanim ruševinama, kojima nedostaju krovovi i tavanice, a čine ga zidovi, izgrađeni od posebno oblikovanih kamenih blokova, čvrsto spojeni bez vezivnog materijala, visine i do pet metara. Grad je otkrio istraživač sa Jeil univerziteta Hajram Bingam 1911. i nazvao ga „izgubljeni grad“, jer je izgrađen još u 15. veku, za vreme vladavine devetog vladara Inka Pačakuteka. Čini ga oko 200 zgrada za smeštaj približno hiljadu ljudi, i posebno izdvojen poljoprivredni deo s nizom terasa na padinama brda. Nazivaju ga i „tajanstveni grad“, jer se ne zna sa sigurnošću za koje potrebe je sagrađen – religiozni centar, odmaralište za plemstvo, vojno utvrđenje, rezidencija vladaoca ili nešto drugo. U svakom slučaju, građen je za posebne namene, a ne za stanovanje običnih podanika. U njemu su palate, hramovi, žrtveni trgovi, kulturni centri, astronomska opservatorija sa solarnim satom i sistem za navodnjavanje. Postoje malobrojne ravne staze i mnogobrojne stepenice s oko 3.000 stepenika, kao i zelene površine, s mirnim lamama. Svojom pojavom, položajem, izgledom i graditeljskim umećem u ovom bespuću, zaslužio je da se proglasi jednim od svetskih čuda savremenog sveta, jer je to jedini celovit objekat ove vrste koji je ostao današnjem pokolenju od nekada moćnih Inka.