U slavu žita i kruva

iscrpljeni teškim radom, ali i srećni zbog obavljenog posla, naročito ako je žetva bila dobra – paori su s radošću dočekivali taj svečani trenutak koji je za njih značio sigurni hleb na stolu. Nekada se taj dan slavio na salašima, a danas se u Subotici, pred mnogobrojnim gostima, organizuje bogat program na gradskim ulicama i centralnom trgu. Takođe, deo Dužijance je i svečana misa u slavu novog žita i kruva, koja se po običaju služe u Velikoj katedrali.
Već godinama ova subotička tradicionalna fešta okuplja na hiljade gostiju, koji pristižu iz svih delova Vojvodine, ali nije ih mali broj ni iz Mađarske i Hrvatske. Raseljeni i iseljeni tokom devedestih godina gledaju da svoj rodni grad posete upravo u vreme Dužijance, kada ih ova, na jednom mestu i u jednom danu koncentrisana tradicija njihovog zavičaja, najživlje vraća u prošle dane i godine. Kruna završnice Dužijance je u stvari svečana povorka, u kojoj defiluju mladići i devojke, risari i risaruše, lepi konji i fijakeri, a predvodi ih barjaktar na konju. Glavni risarski par nakon defilea na trgu predaje gradonačelniku hleb ispečen od novog brašna.
Prva organizovana proslava Dužijance odigrala se 1911, kada je katolički sveštenik Blaško Rajić običaje koji su pratili završetak žetve preneo u crkvu. Do tada Dužijanca je bila u suštini porodična svetkovina, i svako je na svom salašu priređivao malo slavlje nakon završetka radova na njivi. Žeteoci su tada, na čelu sa bandašem i bandašicom, po okončanju žetve odlazili na gazdin salaš i obaveštavali ga o završetku posla. Slavlje je počinjalo još usput, uz muziku i pesmu, a devojke su u tu čast isplitale vence od slame i njime kitile bandašev šešir. Sa slavljem se nastavljalo na salašu, ali je ono uvek bilo propraćeno i molitvom zahvalnicom na dobroj žetvi. Tek krajem 60-ih godina Dužijanca postaje i gradska manifestacija, mnogo više spektakularnog karaktera nego do tada, i sa značajnim turističkim i kulturno-zabavnim elementima.