Ko je Laslo Krasnahorkai, novi laureat Nobelove nagrade za književnost, s kojim su pre tri godine razgovarali novosadski gimnazijalci?

Pre toga, Krasnahorkai je 2013. bio gost Beogradskog sajma knjiga, 2019. smo ga videli na festivalu Krokodil, a juče mu je Švedska kraljevska akademija dodelila Nobelovu nagradu za književnost 2025, pa se naša čitalačka publika može pohvaliti dosta ekskluzivnom činjenicom da i lično poznaje novog laureata najvažnijeg i najspektakularnijeg književnog priznanja, i to zahvaljujući izdavačkim kućama Dereta, Saturn i Rende, koje su objavile neka od njegovih remek dela.

Roman „Satantango“ (1985), o bezimenoj mađarskoj varošici i njenim ubogim grotesknim žiteljima zarobljenim u zamku sopstvene neodlučnosti da napuste svoju ustajalu zabit i krenu u potragu za boljom budućnošću, nagrađen Bukerovom nagradom 2015, po kojem je slavni mađarski reditelj Bela Tar snimio istoimeni sedmoćasovni filmski klasik, na kojem je Krasnahorkai bio scenarista, objavio je Rende.

Drugi roman ovogodišnjeg nobelovca, „Melanholija otpora“ (1989), o Knezu kao entitetu „nevidljive nakaznosti” (1993. u Nemačkoj proglašen Knjigom godine), po kojem ga je kritičarka Suzan Montag proglasila „majstorom apokalipse“ u modernoj književnosti, a Bela Tar snimio film „Verkmajsterove harmonije“, stigao je u ruke naših čitalaca u izdanju Saturna.

Čudesnu, očaravajuću zbirku „Ide svet“, kako su ocenili svetski kritičari, koja sadrži 21 priču o ljudima koji neprestano maštaju o napuštanju svoje svakodnevice, ali nemaju nemaju hrabrosti da bilo šta promene u svojim trivijalnim životima, 2019. čitali smo zahvaljući kući Rende, a dela Krasnahorkaja preveli su Zoltan Moguščij i Marko Čudić, koji je pisao i pogovore za ova izdanja.

Ovogodišnji nobelovac poznat je i po delima „Rat i rat“ (1999), „Pustošenje i tuga pod kapom nebeskom „(2004), „Seiobo je boravio tamo dole (2008)“, „Poslednji kurjak“ (2009), „Animalinside“ (2010).., njegove knjige prevedene su na više od trideset jezika, a dobitnik je i visokih nacionalnih nagrada u svojoj zemlji, Atila Jožef, Derijeve, Maraijeve, Košutove nagrade..

Laslo Krasnahorkai rođen je 1954. u Banji Đula, u istočnoj Mađarskoj, gde je završio gimnaziju, a veliki talenat tih godina pokazao je za muziku, kojom se kao pijanista izvesno vreme bavio i profesionalno.

Diplomirao je mađarski jezik i književnost na Filozofskom fakultetu u Budimpešti, a domovinu je napustio 1987. Tih godina živeo je u Zapadnom Berlinu, potom se selio širom Evrope, a živeo je i u Njujorku.

U vreme svog njujorškog života, kako je o majstoru apokaliptične ironijsko-parodijske savremene slike svoje zemlje i savremenog sveta zapisao kritičar Miljenko Jergović, Krasnahorkai je pisao o „mađarskom jeziku kao najusamljenijem na svetu“.