U Beogradu oslikan mural posvećen Valteru, čuvenom heroju u odbrani Sarajeva tokom Drugog svetskog rata

Mural je jedan je od rezultata inicijative Muzej devedesetih koja je tokom pet meseci 2024. godine realizovala izložbu “Lavirint devedesetih” u Historijskom muzeju Bosne i Hercegovine, a čija je ideja osvetljavanje kompleksne decenije devedesetih na području bivše Jugoslavije.

Mural Valteru oslikala je umetnica Jana Danilović koja se u svom radu bavi muralom, uličnom umetnošću i grafikom.

Njeni radovi mogu se videti u javnim prostorima gradova zemalja u regionu (Beograd, Ljubljana, Rijeka,Mostar, Sisak, Pula..), ali i u Belgiji, Francuskoj, Rumuniji.

Kroz svoje murale i i tekstove istražuje odnose slike, društvenih zbivanja i javnog prostora, kao i njih međusobni uticaj.

Tematski fokus, kako studijskih tako i uličnih radova poslednjih godina, je na feminističkim i ekološkim pitanjima i borbama. Doktorirala je na Fakultetu primenjenih umetnosti u Beogradu istražujući temu funkcije slike u javnom prostoru.

Kao odraz simbolike specifičnih veza dva grada u prošlosti, ali i u budućnosti, uporedo je u Sarajevu, u Grbavičkoj ulici 6, otkriven mural sa likom jugoslovenskog gitariste, pevača, tekstopisca i kompozitora Milana Mladenovića, osnivača i frontmena benda Ekatarina Velika, koji je oslikao kolektiv Obojena klapa, prema idejnom rešenju umetnika Rijada Hadžića.

Jedan segment izložbene postavke Muzeja devedesetih se bavi i onima koje su zauzeli antiratni stav na početku devedesetih – u pitanju je soba Nepristajanje u kojoj vidno mesto zauzimaju pravi građanski i ljudski heroji, tadašnji simboli otpora.

Milan Mladenović je svakako bio jedan od njih, počev od njegovih istupa u medijima, preko nastupa na koncertu „YUTEL za mir“ u „Zetri“ na leto 1991, pa sve do čuvenog antiratnog koncerta grupe “Rimtutituki” na Trgu Republike u Beogradu pod nazivom “Ne računajte na nas”.

Milan je svoj snažni protest pokazao i odbijanjem nastupa u Banja Luci 1993. godine, kada je eksplozivom srušena najstarija i najpoznatija banjalučka džamija Ferhadija iz 1579. godine.

Milan Mladenović je rođen u Zagrebu, a kao dete vojnog lica preselio se i deo detinjstva proveo u Sarajevu, gde je i počeo da svira gitaru, da bi ga kasnije put odveo u Beograd gde je ostvario muzičku karijeru kroz grupe “Limunovo drvo”, “Šarlo akrobata”, “Katarina druga” i na kraju “Ekatarina Velika”.

Izložba, koju je je u Sarajevu videlo više od 7000 posetilaca, predstavljala je dopunjenu i proširenu verzija pilot izložbe istog naslova koja je tokom leta 2023. godine bila postavljena u Beogradu.

Lavirint devedesetih predstavlja plod trogodišnjeg istraživanja, rada i saradnje pojedinaca, stručnjaka, aktivista i partnerskih organizacija iz zemalja bivše Jugoslavije okupljenih oko inicijative Muzej devedesetih.

Cilj ove izložbe je novo i drugačije sagledavanje decenije koja je promenila tokove života miliona ljudi na ovim prostorima (ali i globalno) i koja je u našoj regiji ostavila neizbrisiv, dugotrajan trag.

Muzej devedesetih je inicijativa Kulturnog centra Grad iz Beograda pokrenuta sa idejom sakupljanja i čuvanja od zaborava izvora i svedočanstva o poslednjoj deceniji 20. veka na prostoru nekadašnje jugoslovenske države.

Izložbu “Labirint devedesetih” autorski potpisuju Dejan Ubović, Dubravka Stojanović i Igor Štiks, a do sada je održana u Beogradu i Sarajevu.

Izložbu su podržali National Endowment for Democracy i regionalni projekat Podrška EU izgradnji poverenja na Zapadnom Balkanu, koji finansira Evropska unija (EU) i sprovodi Program Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP).

Sadržaj ove izložbe je isključiva odgovornost autora i ne odražava nužno stavove Evropske unije niti UNDP-a.