Mađarske ambicije u Evropi: Srbiji prodaje pešadijska vozila, deluje protiv Ukrajine

To nije jedino što je mađarski premijer Viktor Orban posudio iz Moskve, on sve više oponaša model moći Vladimira Putina, učvršćivanjem svoje vlasti i osiguravanjem da lojalni unutrašnji krug održava kontrolu nad državom.

Nadalje, Institut Robert Lansing primetio je da, iako Mađarska nema kapacitet za vojnu akciju punog obima protiv Ukrajine, njene snage su planirale provesti ograničene operacije pod izgovorom „održavanja mira“, potencijalno uz podršku Moskve. To bi u velikoj meri zavisilo o tome da li će Rusija uspešno poraziti Ukrajinu na bojnom polju. Mađarske obaveštajne aktivnosti se verojatno preklapaju s ruskim, jer obe zemlje dele revizionističke ciljeve u Ukrajini.

Mađarska deluje protiv Ukrajine – uz mogući ruski blagoslov

Financial Times je citirao jednog analitičara koji je istakao da „Mađari godinama žele da se Ukrajina raspadne kao deo ruske strategije“, nadajući se da će ih Moskva nagraditi teritorijalnim darovima.

Jedan proorbanovski propagandni profil, kojeg prati mađarski ministar odbrane, postao je viralan sa snimkom maštanja o mađarskoj vojnoj okupaciji zapadne Ukrajine, s naslovom: „Operacija Turul uskoro…“

U nedavno procurelom audiosnimku, ministar odbrane je kazao da se Mađarska preoblikuje „da raskrsti s mentalitetom mira i krene ka nultoj fazi puta koji vodi ka ratu.“

Joseph Place, britanski akademik koji živi u Zakarpatskoj regiji, primetio je: „Orban je često bio uveren da se stanovnici Zakarpatske oblasti osećaju potlačenima i sanjaju o tome da opet budu Mađari. Međutim, odgovor Mađarske na invaziju otuđio je veliki deo populacije koja govori mađarskim jezikom, od kojih se mnogi sada snažnije identificiraju kao Ukrajinci.“

Dodao je: „Orban, verovatno s Putinovim blagoslovom, želi vratiti regiju, naizgled pomoću kombinacije nacionalizma, nostalgije za Trianonom i dozom dobre stare rusofilije.“

Slični osećaji već dugo postoje u vezi s Transilvanijom u Rumuniji, gje živi značajna populacija etničkih Mađara od gotovo 1,2 miliona ljudi.

Laszlo Zubanics, profesor historije i vođa Mađarske demokratske federacije u Ukrajini, rekao je da je u decembru 2023, bilo približno „300 do 400 etničkih Mađara koji se trenutno bore na frontu.“

Mađarska proširuje obaveštajne operacije na južnu Evropu

Međutim, ambicije Mađarske nisu ograničene samo na njenog istočnog suseda. Szabolcs Panyi, mađarski istraživački novinar, istakao je da se šire ambicije Mađarske fokusiraju više na Balkan nego na Ukrajinu.

„Mnogo je raznih priča, unutrašnjih političkih borbi oko ove teme, a nejasno je šta mađarska javnost može razumeti iz toga“, kazao je.

„Više zabrinjavajuće vesti i informacije odnose se na Orbanovo mešanje u Bosni i Hercegovini, prodaju BTR pešadijskih vozila Srbiji, kao i nedavno raspoređivanje specijalnih policijskih snaga u Banjaluku kako bi izmestili Milorada Dodika u slučaju „najgoreg scenarija“. Mnoge teorije su aktuelne. Ipak, Orbanov fokus na Balkan mnogo je očitiji.“

Panyi se takođe protivi ideji o neposrednoj mađarskoj vojnoj intervenciji u Ukrajini. „Postoji teorija ili teorija zavere, da bi u slučaju da je Rusija brzo okupirala Kijev i Ukrajinu nakon što je invazija počela u februaru 2022, Mađarska poslala mirovne ili okupatorske snage u zapadnu Ukrajinu. Ali čak je i taj scenario bio o već poraženoj Ukrajini, gde Mađarska ne bi bila uključena u direktne borbe.“

Rekao je da bi takva operacija bila gotovo nemoguća u praktičnom smislu. „Koliko znamo, mađarska vojska je u potpunosti nespremna za bilo koju vrstu sukoba s bilo kime. Ukrajinska vojska je toliko superiorna da je potpuno nerealno da bi se Orban uključio u direktne borbe.“

Panyi je dodao da ovaj skandal već šteti kredibilitetu Mađarske. „Ova saga o špijuniranju šteti položaju Mađarske u Evropskoj uniji, posebno zato što bi mogla dodatno potkopati kredibilitet Mađarske i voditi do dodatnih nagađanja svaki put kad Mađarska pokuša sprečiti podršku Evropske unije Ukrajini. Kad je reč o mađarsko-ukrajinskim odnosima, sposobnost Ukrajine da eskalira i osveti se daleko je superiornija, od mađarske dijaspore koja živi u Ukrajini do tranzita plina i nafte koji prolazi kroz zemlju. Ne vidim kako bi Mađarska mogla „pobediti“ u takvoj situaciji, kazao je Panyi.

Velika mađarska strategija pod Orbanovom administracijom

Ovi događaji su deo šireg obrasca u Orbanovom prkosu evropskom projektu. Orban je u više navrata koristio svoje pravo veta kako bi blokirao odluke EU-a, uključujući odgađanje pomoći Ukrajini i prijetnju da će zaustaviti ulazak Ukrajine u EU, za što tvrdi da bi „dovelo Evropu do bankrota“.

Nakon otkrića o mađarskim obaveštajnim operacijama u Ukrajini, Orban je optužio ukrajinske specijalne službe da pokušavaju poremetiti javno ispitivanje mađarskih građana o nastojanju Ukrajine da se pridruži Evropskoj uniji.

Orbanova vlada je u međuvremenu ponovo pokrenula nacionalnu kampanju plakata usmerenu na čelnike EU-a Ursulu von der Leyen, Manfreda Webera i ukrajinskog predsednika Volodimira Zelenskog, koristeći novac poreznih obveznika kako bi ih prikazali sa crvenim „X“ znakovima kako bi potaknuli Mađare da oblikuju javno mišljenje protiv njih.

To je deo napora Budimpešte da ocrni Ukrajince i okupi mađarsku podršku za Orbanov san o osvajanju zapadne Ukrajine, ili barem opravdavanje njegovog stalnog okretanja na istok. Peking i Moskva nemaju problema s Orbanom koji pljačka državu i pretvara je u najkorumpiraniju državu Evropske unije.

Istovremeno, spoljne poveznice Mađarske udaljavaju je od Zapada. Dok se Orban već dugo pozicionira kao vodeći evropski nacionalistički konzervativni glas, produbljivanje odnosa Mađarske s Kinom dodatno će potkopati Orbanov položaj.

Budimpešta je postala središte kineskog uticaja u Evropi, domaćin zajedničkih tehnoloških poduhvata i dozvoljava kineskoj policiji patrole na mađarskim ulicama. Budimpešta je takođe nedavno usvojila vizni sistem kojim se olakšava ulazak za Ruse i Beloruse, otvarajući prostor za špijunažu i preteći integritetu Šengena.

Uz ekonomske probleme i rastuće domaće političko protivljenje, Orban se snažno kladi na kineska ulaganja kako bi potaknula njegovu kampanju za ponovni izbor. Mađarska je sada više ideološki usklađena s Kinom nego veći deo Evrope, a Kina je postala najveći strani investitor u Mađarskoj.

Nadao se da će izbor Trampa za predsjednika omogućiti Rusiji da se reintegriše u ostatak Evrope. Umesto toga, Orbanov idol u Moskvi otvoreno ignoriše Trampove zahteve za mirom i priprema se za veću ofanzivu u Ukrajini.

„Jedan od dugogodišnjih ciljeva Vašingtona bio je sprečiti da se Kina previše približi Rusiji. Ipak, sada vidimo suprotno: Kina postaje sve hrabrija, Rusija deluje nekažnjeno, a Zapad se bori da predstavi ujedinjeni front“, kazala je Oleksandra Ustinova, ukrajinska zastupnica.

U međuvremenu, Kina gradi uporište u srcu Evrope, naočigled Trampove administracije. Mađarska je sada središte za kineske i ruske špijune.

Mađarska koristi veze između velikih sila

Visoki američki izaslanik u Mađarskoj nedavno je upozorio Budimpeštu na rizike produbljivanja veza s Kinom, signalizirajući potencijalnu napetost u Orbanovom inače bliskom odnosu s Trampom. Uprkos njegovim najboljim naporima da privuče značajne kineske investicije, zauzimajući 44 posto kineskih evropskih investicija, Trampov tvrdoglavi stav protiv Kine mogao bi stvoriti opterećenje. U međuvremenu, mađarski ministar ekonomije rekao je da Mađarska neće redukovati veze s Kinom, odbacujući američki pritisak da se distancira od Pekinga.

Orban se kod kuće suočava s najozbiljnijom političkom pretnjom u više od jedne decenije. Peter Mađar (Magyar) se pojavljuje kao najsnažniji konkurent s kojim se Orban suočio u 15 godina. Njegova stranka Tisa (TISZA) ima 14 bodova prednosti nad vladajućom strankom Fides (Fidesz), prema istraživanjima, što znači da joj je dvotrećinska parlamentarna većina dostižna uoči izbora 2026.

Orbanove imperijalne ambicije, nedavno razotkrivene u Ukrajini, pokazale su se značajnom neugodnošću. Panyi je naglasio: „Viktor Orban to pretvara u ukrajinsku obaveštajnu zaveru vezanu za opozicionu stranku TISZA. Priča je jednostavna: predstaviti opoziciju kao strane agente i opravdati predstojeću represiju.“

Stvarnost je da su Orban i njemu bliski krug godinama urušavali mađarske institucije za ličnu i političku dobit. S obzirom na to da njegov stisak na vlasti pokazuje znakove slabljenja, Orban možda vidi rat ili vanredno stanje koje on stvara, kao put do vojnog zakona i političkog preživljavanja uoči mogućeg izbornog poraza.

Međutim, ako bi Orban sledio Putnov put i pokušao upad u Ukrajinu, njegova bi se vojska raspala pred ukrajinskim snagama, dovodeći do brzog pada njegove vladavine.

Pomislili biste da je nešto naučio iz Putinovih grešaka, prenosi Al Džazira.