Gradnja novog brodogradilišta pored magistralnog puta Zrenjanin – Beograd, čiji je investitor beogradska Bomeks grupa, izazvala je burno negodovanje ekologa, pa su četiri ekološke organizacije započele sakupljanje potpisa za peticiju kojom se zahteva obustavljanje gradnje novog brodogradilišta u blizini prirodnog rezervata Carska bara.
Gradnja novog brodogradilišta pored magistralnog puta Zrenjanin – Beograd, čiji je investitor beogradska Bomeks grupa, izazvala je burno negodovanje ekologa, pa su četiri ekološke organizacije započele sakupljanje potpisa za peticiju kojom se zahteva obustavljanje gradnje novog brodogradilišta u blizini prirodnog rezervata Carska bara.
– Želimo da skrenemo pažnju javnosti da se gradi nelegalan objekat i da ta gradnja ugrožava prirodu Carske bare. Potpisi se sakupljaju kako bi argumentacija za očuvanje Carske bare i zaustavljanje gradnje imala težinu na javnoj raspravi. Glavni cilj je očuvati prirodu i sačuvati Carsku baru – decidiran je Stevan Čorokalo, predsednik Udruženja Stari Begej – Carska bara.
Svet ptica
Kao oblast od prvorazrednog značaja u kategoriji barskog sistema, kategorisano kao Ramsarsko područje, Carska bara odredište je kako turista tako i ornitologa, lovaca, turističkih radnika, pa čak i umetnika. Na spisak zaštićenih površina u Srbiji Carska bara stavljena je 1955. godine, a 1986. je stekla status strogog prirodnog rezervata, što se odnosi samo na uže područje bare, poznatije pod nazivom Vojtina mlaka. Šire područje Carske bare obuhvata površinu od 4.000 hektara i nastalo je izvođenjem melioracionih radova koji su započeli još 1880. godine. Izgradnjom nasipa i prokopavanjem kanala tada je izgrađen prvi veštački ribnjak u ovom kraju, a tek između 1955. i 1960. godine regulisanjem korita reke Begej i zatvaranjem starog Begeja stekli su se uslovi za drugačiju organizaciju vodenih površina. Tako je stvoreno sedam novih jezera, uređeni su ribnjaci, podignuti objekti za različite namene i ceo posao poveren je Ribarskom gazdinstvu Ečka.
Obližnje lovište obiluje životinjama, zečevima, fazanima, jarebicama, prepelicama, gugutkama, patkama, srndaćima, srnama, divljim svinjama, lisicama… Lovište Carske bare obuhvata područja Belog Blata, Mužlju, Lukino selo i Perlez, a smešteno je u uglu koji opisuje Begej ulivajući se u Tisu. Ukupna površina lovišta je 7.560 hektara, od toga vodene površine zahvataju 2.231 hektar. Površine pod vodom obuhvataju jezera ribarskog gazdinstva, reke Begej i Tisu i mrežu odvodnih kanala kojima je celo područje ispresecano.
Rezervat Carska bara među ornitolozima važi kao migratorno područje mnogih ptičijih vrsta, tako da se pored gnezdarica ovde sreću i mnoge retke evropske ptice u seobi. Najbrojniji stanari kraja koji krasi rastinje vrba, topola, rogoz i trske jesu patke. Patka gluvara gnezdi se u trsci od marta do juna, pa se u ovom periodu godine povećava njena brojnost na oko 6000 primeraka. Pored ove vrste, barski ambijent nastanjuje još pet vrsta pataka, zatim divlje guske, liske, barske šljuke, kormorani, orlovi, sove, kopci, eje, ždralovi, senice, drozdovi, gavrani, detlići, ćubasti gnjurci, a istinska retkost je kolonija čaplji. Pored srebrne, svilene, ribarske, sive i patuljaste čaplje, ovde se može videti i već istrebljena u centralnoj Evropi – bela čaplja. Kolonija čaplji od osam vrsta, sa oko 2.000 aktivnih gnezda, jedna je od najvećih.
Ustanovljeno je da ovde stalno ili povremeno obitava 250 vrsta ptica. Kolonija golubova dupljaša takođe je jedinstvena u zemlji.
Da li su ovakva upozorenja koja stižu od ekoloških organizacija tačna treba da pokaže studija o proceni uticaja na životnu sredinu koja se priprema. Primedbe na građevinske radove imala je i građevinska inspekcije opštine Zrenjanin koja je zabranila dalje radove dok se ne pribave dozvole. Naime, iako je između investitora, Bomeks grupe iz Beograda i opštine Zrenjanin 30. maja potpisan ugovor o investiranju, radovi su započeli 10. juna bez pribavljanja kompletne tehničke dokumentacije, što je i bio neposredan povod za sukobe. Investitor je imao samo odobrenje za zemljane radove, ali je uprkos svemu započeo građevinske radove i podizanje hale. Burne reakcije stigle su posle objavljivanja podatka da investitori žure da pre dobijanja potrebnih saglasnosti počnu gradnju. Ljiljana Pecelj, šef Odeljenja za urbanizam u zrenjaninskoj opštini, kaže da je procedura za dobijanje saglasnosti je u toku, te da lokalna administracija insistira na poštovanju procedure.
– Poštovan je Zakon o planiranju i izgradnji i urađen je plan koji je prošao svu zakonsku proceduru i sada treba da bude upućen na usvajanje Privremenom organu opštine Zrenjanin. Čeka se na drugu proceduru prema Zakonu o zaštiti životne sredine. Naime, sednica i javna rasprava na kojoj će se analizirati studija o uticaju na okolinu zakazana je za 26. oktobar, a ako Komisija da saglasnost na tu studiju zaključak će biti upućen Privremenom organu na usvajanje. Ukoliko odluka bude usvojena plan će biti upućen na usvajanje i dobiće sva potrebna odobrenja. Ukoliko ne dođe do usvajanje plana, odluka se vraća opštinskoj komisiji koja je za sada uzdržana – kaže Peceljeva.
Prema njenim rečima opštinska komisija smatra da nije nadležna za pitanje procene uticaja izgradnje brodogradilišta na životnu sredinu. Ukoliko zaštitari prirode odobre ovaj projekat i komisija će se složiti, kažu u zrenjaninskom odeljenju urbanizma. A stav ekologa po pitanju gradnje brodogradilišta u blizini Carske bare je jasan – većina ekoloških organizacija protivi se izgradnji brodogradilišta. Na studiju su stavljene brojne primedbe eko udruženja, a najveća se odnosi na uticaj građevinskih radova na ptice u Carskoj bari. Zajedničkim reagovanjem oglasila su se ekološka udruženja Carska bara iz Perleza, Eko-talas iz Tomaševca, Okanj iz Elemira i zrenjaninski Anđeo. Oni upozoravaju da je najveći problem buka, zatim osvetljenje brodogradilišta jer se noću prostor od pet hektara osvetljava jakim reflektorima, što može da dovede do dezorijentacije ptica selica i raseljavanja preko 100 vrsta ptica kojima je Carska bara stanište.
– Prosto je neshvatljivo da se jedan takav objekat gradi na samo 100 metara od granice rezervata. Zagađenje se, u šta spadaju buka, osvetljenje, prašina, dimni gasovi, zbog blizine direktno prenosi na zaštićeno područje, tako da se gradnja faktički, prema posledicama, odvija u samom rezervatu. Prema našim saznanjima izgradnja brodogradilišta počela je bez neophodnih dozvola, a uprkos tome što je građevinska inspekcija zabranila gradnju ona nije obustavljena – upozorava Radmila Lojević iz Udruženja za zaštitu životinja Anđeo.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
