Turn of the Century

p { margin-bottom: 0.25cm; line-height: 120%; }

Prijem Crne Gore u NATO odvija se u kontekstu koji daleko prevazilazi njene granice. Proces se može razumeti i u duhu podsticaja svim državama u regionu da se u nastavku integracija ne osvrću na totalitarno nasleđe i uzajamne sukobe, u kojima su učestvovali NATO u celini ili pojedine države članice. Integracije istovremeno podrazumevaju usmeravanje država Jugoistočne Evrope jednih na druge, kako ne bi strepele od ishodišta Evropske unije koja su neizvesna. Izvorno težište Unije uspostavljeno je na osovini pomirenja i saradnje Francuske i Nemačke, koja je istorijski i geografski daleka, ali je i njihovo iskustvo potencijalno paradigmatično. Prijem Crne Gore u NATO je i poziv na suočavanje ne samo s katastrofalnim posledicama sukoba koji je započeo obostranim nasiljem na Kosovu 1998, a eskalirao intervencijom 1999. koja je u javnom mnjenju Srbije, naročito u kontekstu političkih i emotivnih manipulacija, u stanju neke vrste produženog trajanja.

Ulazak Crne Gore u NATO istovremeno je nastavak vojnopolitičke integracije istočnog Mediterana, koja se zasnivala na smirivanju napetosti između Grčke i Turske njihovim istovremenim prijemom 1952. „Treći talas“ globalne demokratizacije krenuo je da se odvija takođe iz Grčke 1974, odmah zatim i iz Španije i Portugala 1975. Ekonomska integracija Balkana započela je prijemom Grčke u zajedničko tržište 1981. Ali je odložena dezintegracijom Jugoslavije koja je krajem osamdesetih raspolagala i reformskim, ne samo rušilačkim kapacitetom. Konačno, nezavisnost Crne Gore je, pre deset godina, obnovljena u složenim odnosima sa zvaničnom Srbijom koja je prethodno odbila predlog o transformaciji državne zajednice SCG u zajednicu nezavisnih, međunarodno priznatih država. Zatim je nastupilo razdoblje usporavanja, ili stagnacije globalne demokratizacije, legitimizacijom autoritarnih lidera i nedemokratskih sistema. Posledice kulta autoritarnih lidera, Putina, Čaveza, Kastra, Lukašenka ili onih koji su padali tokom „arapskog proleća“, koje se mogu sumirati u slabosti institucija, komandnoj ekonomiji i katastrofalnom stanju ljudskih prava, ukazuju i na tokove društvene dezintegracije koju obično podstiče svaka politika čvrste ruke.

Narušavanje mladih i rovitih demokratskih institucija u Srbiji se odvijalo nakon udara iz 2003, uspostavljanjem kohabitacije Tadića i Koštunice 2004, uvođenjem tajkuna i njihovih uticaja u državne i partijske strukture i medije, Ustavom iz 2006. i „istorijskim pomirenjem“ DS-a i SPS-a 2008, koje se podudarilo s početkom svetske ekonomske krize, za koju je Srbija bila nespremna, štaviše se u državnom vrhu tvrdilo da će kriza biti podstrek razvoju srpske ekonomije. U međuvremenu je srozavanje demokratskih institucija legitimisalo nezavisnost Kosova 2008. pod zapadnim protektoratom. BiH su dodatno rasparčali uticaji nekoliko struja savremenog bliskoistočnog islamizma i pokušaji nametanja ruskog protektorata na srpskoj teritoriji.