Inovativnost, raznolikost i žanrovska polivalentnost

Kao i prethodnih godina i u 2009. preovladavala je ona literarna produkcija koju nazivamo beletristikom. U okviru nje našla su se najraznovrsnija dela, od onih sa jakim žanrovskim određenjem, preko naslova koji kriju poližanrovsku strukturu, do knjiga u kojima se kao primarni impuls javljaju umetnička vrednost, duboka priča i zavidno pripovedačko umeće.

U naslove literature koja se profiliše kao žanrovski jednovalentna (iako je takve vrlo malo u današnje vreme) ubrajaju se na prvom mestu ljubavni romani, oni koji se, nekada olako, etiketiraju kao dela namenjena ženskoj čitalačkoj publici. Međutim, među njima se nalaze dela poput „Sege sabur: kamen strpljenja“ Atika Rahimija, dobitnika Gonkurove nagrade za 2008. godinu u izdanju IK Stilos art, „Poslednji voz za Istambul“ Ajše Kulin u izdanju Alnarija i neobična priča o ljubavi, roman „Fuga o ljubavi“ Sesara Antonija Moline IK Arhipelag.

Horor izdanja, inače vrlo popularna u poslednje vreme, donela su nove naslove ljubiteljima ovog žanra. Tu svakako treba pomenuti izdanja IK Čarobna knjiga, kao što su prvi put na srpskom jeziku objavljeno „Salemovo“ Stivena Kinga, zatim knjigu koja je višeslojni nastavak kultnog romana „Drakula“ Brema Stokera pod nazivom „Drakula Nemrtvi“ Dejkera Stokera i Ijana Holta i vampirski roman „Soj“, koju potpisuje režiser Giljermo del Toro, tvorac „Panovog lavirinta“.

Fantastika, koja prati horor izdanja, donela je novi roman domaćeg autora Aleksandra Tešića „Kosingas, bezdanj“ u izdanju IK Portalibris, koji nastavlja da prati Marka Kraljevića i monaha Gavrila u pohodu po Srbiji i sukobu sa onostranim silama i bićima iz srpskog mitološkog panteona, ali i „Knjigu o groblju“ čuvenog Nila Gejmena koju je objavilo IP Laguna.

Od kriminalističkih romana valja pomenuti „Veliki san“ Rejmonda Čendlera (IP Laguna), ali i one naslove koji se poigravaju odlikama ovog žanra, kao što to čine „Ko je ubio Alfija“ Sonje Atanasijević u izdanju IK Dereta i roman Mariše Pesl „Posebne teme u fizici katastrofe“ (Portalibris).

Domaća produkcija donela je nove naslove, koji sve više dobijaju na značaju i samom činjenicom da su neki od njih dobitnici ili kandidati za prestižne literarne nagrade. Neki od njih su „Konstantinovo raskršće“ Dejana Stojiljkovića (Laguna), „Trougao, kvadrat“ Gorana Milašinovića i „Forward“ Slobodana Vladušića (oba u izdanju Stubova kulture), „Ljetopis vječnosti“ Žarka Komanina (SKZ), „Bakarni bubnjevi“ Miomira Petrovića i „Tri slike pobede“ Zvonka Karanovića (oba u izdanju Lagune) i dugo čekani roman Vuka Draškovića pod nazivom „Doktor Aron“ u izdanju Srpske reči. Pored pomenutih dela od velikog značaja su i naslovi IK Geopoetika koji su u okviru projekta „Srpska proza u prevodu“ objavljeni na engleskom jeziku, a među kojima su romani Svetislava Basare („The Cyclist Conspiracy“), Srđana Valjarevića („Lake Como“) i Vladislava Bajca („Hamam Balkania“).

Kada je reč o istoriografiji, čitalačka publika imala je priliku da se upozna sa novim naslovima od kojih su vrlo značajni „Istoriografija“ Ernesta Brajzaha, „Likovi romantizma“ Fransoa Firea i „Hitlerov novi antiporedak: Drugi svetski rat u Jugoslaviji“ Stevana K. Pavlovića u izdanju IP Klio. Tu je i možda najznačajnije prošlogodišnje izdanje Evro-Đuntija – prvi tom istorije Vizantije Dž. Dž. Noriča pod nazivom „Vizantija – rani vekovi“, kao i novi tomovi „Istorije čovečanstva“ („Srednji vek“, „Začeci modernog sveta“, „XIX vek“ i „Savremeno doba“) u izdanju IK Mono i Manjana. Svakako treba spomenuti i neobičnu knjigu popularne istoriografije „Četrnaesti vojvoda i devet baba“ mladog istoričara i autora Čedomira Antića u izdanju IK Evoluta.

U umetnički profilisana i društveno značajna izdanja svakako se ubrajaju tri romana kontroverzne austrijske spisateljice i nobelovke Elfride Jelinek („Pijanistkinja“, „Ljubavnice“ i „Izgnanici“), kao i poslednje delo nemačkog pisca V. G. Zebalda „Austerlic“ u izdanju IK Paideia.

Posebno su zanimljiva dela koja se odlikuju autentičnim vizuelnim elementima, poput knjige „Vile i zmajevi – srpska mitologija“ čiji su autori Milenko Bodirogić, Miloš Vujanović i Dragan Bibin (IK Orfelin iz Novog Sada), „Filmski letak“ Slobodana Šijana u izdanju Službenog glasnika i „Muzej nad muzejima“, koprodukcijsko izdanje Alnarija i Mono i Manjane.