Sećanje na detinjstvo

 Ali su se i brojni slikari inspirisali sadržajima sveta detinjstva. Kod nas R. Reljić, P. Nešković, a u svetskoj umetnosti pojedini nemački ekspresionisti, kao i Pikaso u određenom periodu ali i brojni drugi. Detinjstvo je simbol nevinosti i čistote, stanje koje prethodi grehu. Zato su u hrišćanskom predanju anđeli često prikazani kao deca. Takođe, detinjstvo je simbol prirodne jednostavnosti i spontanosti i taj smisao mu pridaje i taoizam kad kaže: „uprkos vašeg životnog doba u vama je svežina deteta“.

Opsednut srodnom tematikom i sadržajima – duboko i trajno urezanim sećanjima na period ranog detinjstva, Sretko Divljan ih je tematski i sadržajno primereno predstavio, i na najbolji način iskazao njihov subjektivni značaj naslikavši za četiri godine više od stotinu slika, uglavnom velikog formata, kojima je napunio i donji i gornji nivo Paviljona Cvijete Zuzorić. A Tiodor Rosić tačno zapaža u predgovoru da su te slike „lična evokacija ejdetskih slika“ kad piše: „Reč je o ejdetskim slikama autorovog detinjstva odnosno o likovnoj evokaciji objekata subjektivnih opažajnih slika.“

Milan Bogdanović je jednom napisao: „ad se iz jedne izvesne perspektive posmatra, detinji život je poezija u svim svojim izrazima.“ Sudeći po njegovim slikama S. Divljan je imao lepo, bogato, srećno detinjstvo. Glavni likovi njegovih slika su majka, otac, baka, žene iz komšiluka u razgovoru, jutarnje pijenje kafe, ali i prizori sa bliskim domaćim i divljim životinjama kao nezaobilaznim likovima sveta detinjstva: misirki, ćurana, labudova, bikova, tigrova, vukova, orlova… To su slike uglavnom vedrih atmosfera, pune svetlosti i izvorne živosti ali i mirnih i spokojnih prizora svakodnevnog života nepomućenog sveta detinjstva. Primeren opisanoj tematici je Divljanov način slikarskog izvođenja: pre svega neposredan i svež, spontan, umereno jednostavan i samo prividno lak. Takođe, i vedar, sa jarkim ili svetlim koloritom uglavnom toplog tonaliteta: crvena, razne nijanse roze, kao i svetlo zelene i plave, ali sa čestim ahromatskim belim površinama – pasažima koje smiruju odnose i uvode kompozicioni red, preglednost, vazduh, svetlost kao i prozračnost i svežinu u njihove atmosfere. U gotovo al prima postupku te slike izvedene su u jednom objedinjujućem kontinuirano povezujućem dahu, razmahnutih i širokih ali sigurnih i zategnutih poteza koji povezuju delove prizora u čvrsto organizovanu celinu, oduhovljenu istim izvornim i iskreno doživljenim nadahnućem. U takvom postupku nema mesta za grešku jer ne bi bila moguća popravka – slično kao u brzoj i spontanoj tehnici akvarela. Napred opisana obeležja verovatno spadaju u neke od najzanačajnijih kvaliteta ovih slika.

Ne manje značajno i karakteristično svojstvo ovih slika, koje začudo pisac vrlo dobrog predgovora nije dovoljno istakao, njihova je tipološka pripadnost linearnom slikarstvu iliti slikarstvu u kome dominira crtež.

Zbog ponavljanja istih likova bez individualnih karakteristika često se pojedine slike mogu posmatrati i kao slike-simboli. A uvođenjem u prizore iz detinjstva i likova poznatih sugrađana, jagodinskih muzikanata, kao kao i velikih slikara prethodnika – Pikasa, Dalija, Mondrijana, El Greka, pesnika Miljkovića, Šantića, ali i Isusa, kao i svog sina i ćerke, S. Divljan sažima prostor i vreme, smisaonu i duševnu vezu davno prošlog i ovog vremena. U skladu sa onom čuvenom Euripidovom izrekom da su „deca za sve ljude njihov život“.