Među skelama i filmska ekipa

P { text-indent: 2.5cm; margin-bottom: 0.21cm; direction: ltr; color: rgb(0, 0, 0); line-height: 150%; widows: 2; orphans: 2; }P.western { font-family: „YHelvetica“; font-size: 12pt; }P.cjk { font-family: „Times New Roman“,serif; font-size: 12pt; }P.ctl { font-family: „Times New Roman“,serif; font-size: 10pt; }

Plodni ciklusi u poljoprivredi dozvoljavaju ulazak u njive, gde je Arača smeštena, konzervatorima i arheolozima samo u rano proleće i kasnu jesen kada miruje vegetacija. Zato je sada svaki dan dragocen. Ovo je, prema rečima arhitekte Svetlane Bakić iz Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture, treća godina kako se intenzivno radi tehnička zaštita i istraživanje okolnog terena. Cilj tehničke zaštite je sprečavanje daljeg propadanja bazilike od spoljnih uticaja koji razorno deluju na strukturu opeke i kamena. – Ove godine se izvode radovi na zvoniku, koji je građen veoma kvalitetnom crvenom opekom, ali je njegova struktura razgrađena pod uticajem dejstva biofilma, mikroorganizama i atmosferalija. Nakon čišćenja, naneta su sredstva za konsolidaciju opeke na zvoniku u oktogonu. Fasade zvonika su sanirane opekom, prozorski otvori su oblikovani prema originalnom izgledu doziđivanjem delova koji su nedostajali, spojnice su očišćene i popunjene novim malterom, čime su fasade zaštićene od delovanja vremenskih prilika – objašnjava arhitekta Svetlana Bakić.

Prema njenim rečima, u prethodne dve godine vršeni su konzervatorski radovi na šest stubaca i originalnoj kamenoj plastici iz 13. veka unutar bazilike, a restaurisana je i rozeta na zapadnom zidu bazilike. Stručnjaci su se borili sa lišajevima, mahovinom i gljivama a u pomoć je stigao novi premaz za zaštitu od spoljnih uticaja, rezultat srpske nauke i privrede.

– Fasade ćemo završno premazati hidrofobnim sredstvom heromat, proizvodom koji je nastao kao rezultat četvorogodišnjeg naučnog projekta tima sa Tehnološkog fakulteta u Novom Sadu. U projektu, koji je vodila profesorka Janja Ranogajec, učestvovali su naučni timovi iz Velike Britanije, Italije, Rusije, Španije kao i stručnjaci Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture. Istraživanja i eksperimenti su vršni na tvrđavi u Baču. Proizvod je spreman za proizvodnju a završna testiranja su pokazala da ima izuzetna svojstva – navodi Bakićeva.

Sem ovoga posla, Tehnički fakultet u Novom Sadu sa profesorkom Ranogajec je zadužen za istraživanje karakterizacije ugrađenih materijala iz perioda gradnje bazilike, i taj posao finansira Ministarstvo kulture Srbije. Arheološka iskopavanja oko crkve u nadležnosti su Muzeja Vojvodine stručnjaka Nebojše Stanojeva, konzervatorske radove koje izvodi Arhitektura proing Novi Sad finansira Pokrajinski sekretarijat za kulturu, dok je opština Novi Bečej finansirala geofizička istraživanja terena oko bazilike radi lociranja ostataka srednjovekovnog naselja ispod površine oranica. Nacionalni savet mađarske manjine i opština Novi Bečej finansirali su postavljanje video- nadzora a ove godine sledi i postavljanje gromobrana na baziliku. Kako ističu u Pokrajinskom zavodu za zaštitu spomenika kulture, ovogodišnja istraživanja će biti poslednja u prikupljanju podataka o istorijatu građevine i naselja, fazama gradnje, konstruktivnim rešenjima, građevinskoj strukturi, karakteristikama materijala i veku trajanja. Nakon toga sledi tehnička zaštita i prezentacija, a ovaj projekat do sada je naišao na razumevanje brojnih institucija u Srbiji i Mađarskoj.

Snevani snegovi

Na lokalitetu srednjovekovne bazilike Arača u Novom Bečeju trenutno se, među konzervatorima i sklemama na kojima rade, nalazi i brojna filmska ekipa. U mađarsko-srpskoj koprodukciji snima se film „Snevani snegovi“ reditelja Zoltana Bičkaia, sa glumcima iz Budimpešte i Subotice. Prostor Arače koriste kao prirodnu scenografiju, bez ikakvih intervencija. Radnja se dešava krajem 17. veka, bavi se egzistencijalnim i duhovnim pitanjima ljudi koji se vraćaju iz rata sa Turcima. Producent je Arbos iz Novog Sada i Goran Bokan, a snimanje finansiraju Vlada Mađarske i Pokrajinski sekretarijat za kulturu.