Navijački dan do 500 evra

Sa te strane, organizator je već puno ranije bio sasvim spokojan. Za žrijeb za milion unaprijed raspoloživih mjesta na utakmicama u šest grupa, javilo se 12,5 miliona kandidata. Preostale utakmice samo će „popraviti“ taj prosjek jer se one igraju na stadionima sa najvećim kapacitetom.

Za poređenja i provjeru većine ostalih brojki koje za organizatora mogu značiti uspjeh ili neuspjeh ovog takmičenja, moraćemo sačekati više vremena, za poneke i nekoliko godina. Na primjer, podaci o stvarnim reperkusijama organizacije Mundijala na ekonomije zemalja koje su ugostile Svjetska prvenstva u futbalu stižu sa velikim „odstojanjem“. Ti podaci više manje slijede isto pravilo: uočljiv skok priraštaja za godinu koja prethodi događaju i njegov znatan pad u godini Mundijala. Ponekad je taj pad poprimao i oblik prave recesije, kao u slučaju Argentine 1978. godine ili Meksika 1986. Objašnjenje je u prevelikim investicijama u infrastrukturu. Euro 2016 nije Mundijal, i tu treba uzeti u obzir različite proporcije iako određena poređenja ostaju moguća.

Do samog početka Prvenstva, u Francuskoj se uglavnom insistiralo na pozitivnim predviđanjima i cifri koju će Euro navodno „ostaviti“, a puno manje na sredstvima uloženim u njegovo organizovanje. UEFA je još u vrijeme Platinija – a ovo je prije afere bio „njegov“ Euro – poručila veliku studiju jednom kvalifikovanom institutu za ekonomiju sporta. NJen zaključak, objavljen početkom godine, najavio je milijardu i 260 miliona evra prihoda. Tu su 593 miliona evra koliko ce potrošiti gledaoci na stadionima na pedeset i jednoj utakmici. Famozne „fan zone“ u gradovima u kojima se igraju utakmice, predviđene za navijače za koje nema mjesta na stadionima, „donose“ 165 miliona evra. Izračunat je i teritorijalni „učinak“ svakog od gradova-organizatora tako da znamo da je Sen-Deni, sa svojim monumentalnim stadionom gdje će se odigrati i finalna utakmica, najrentabilniji sa 221 milion evra, ispred Marselja (181 milion) i Liona (166 miliona).

„Fan zone“ su uglavnom zadovoljile očekivanjima i svojoj funkciji, iako je bilo kratkotrajnih nedoumica prilikom prvih utakmica, dok mediji nisu prestali insistirati na riziku atentata. Posebno su zadovoljni sponzori. Poslije prvih deset dana Prvenstva, u „fan zoni“ kod Ajfelove kule je registrovan ukupan broj od 532.000 navijača. U te zone se ne može unijeti ni voda, a monopol prodaje pića imaju samo Koka-Kola, Karlsberg i njihove filijale. Za pola litra vode treba izvaditi tri i po evra. Ono što se kod nas zove veliko pivo košta šest i po evra u „fan-zoni“ u Lilu, na primjer. Povremeno je, zavisno o procjeni ponašanja navijača pred utakmice nekih reprezentacija, donošena i odluka u nekim gradovima o zabrani prodaje pića u cijelom kvartu oko navijačke zone. Za danskog pivara međutim nije bilo nikakvih ograničenja, iako je u stvarnosti i sam princip njegovog sponzorstva za ovaj Euro u suprotnosti sa francuskim zakonima. Ali i u tu se našlo načina da se progleda kroz prste. Oko stadiona, na mobilnim panoima sa imenima sponzora ne spominje se pivo. Umjesto imena Carlsberg pojavljuje se slogan na engleskom „Probably“ („Vjerovatno“) kog u narednoj sekvenci prati poruka „The best Euro 2016“ („Najbolji Euro 2016“). A za to je upotrijebljena ista prepoznatljiva tipografija koja identifikuje tog proizvođača piva. Inače, njegov klasični propagandni slogan glasi: Vjerovatno, najvolje pivo na svijetu („Probably the best beer in the world“).

Nema top liste o broju popijenih piva prema nacionalnoj pripadnosti navijača. Otkako su otpale reprezentacije Rusije, Ukrajine, Hrvatske, Turske i sada Engleske, manje se govori o huliganima i sigurno ima manje izgreda. Ta tema je bila zahvalna i odlična ilustracija nezasitljivosti medija. Bilo je trenutaka kad se nije jasno osjećalo šta je uzrok a šta je posljedica čega. Istovremeno su i francuski razbijači „radili“ i maltene pozirali za medije i vladu, kojima je to dobro došlo kako bi se diskreditovao štrajk i masovni protest protiv novog zakona o radnim odnosima. Čak se, sa strane „ozbiljnih“ posmatrača u debatama poslije utakmica, fenomen sasvim neutemeljeno povezivao sa Rusijom, pa zatim i sa Sovjetskim Savezom. Bilo je to nešto kao Huliganska internacionala te je veoma malo stvarno informisanih posmatrača imalo prilike reći koliko u svemu tome ima svega i svačega.

Iz toga je ostalo da su najbolji navijači do osmine finala bili sjeverni i ostali Irci. Sada su to Islanđani. Međutim, Francuzi su tu na muci pred četvrt finale. Iz zemlje čija je populacija nešto malo iznad 300 000 stanovnika, na Euro je došlo skoro 10 odsto ukupnog stanovništva. Za utakmicu protiv Engleske, jedan fudbaler prve islandske lige iz kluba KR Rejkjavik, Gretar Sigfinur Sigurdarson, je privatno iznajmio jedan Boing 737 kako bi dovezao u Nicu 180 navijača. Taj izlet tamo i ovamo je koštao 950 evra po osobi.

Prodaja majica je vjerovatno najunosniji biznis vezan za ovo takmičenje. Iako je Najk dobio jednu bitku tako što je ove godine preoteo od Adidasa pravo da oblači francusku reprezentaciju, Adidas još vodi glavu riječ u „ratu majica“. On je zvanični snabdjevač za devet reprezentacija sa ovog Eura. Najk drži šest reprezentacija, a Puma pet, dok Erea, mali italijanski proizvođač, ima samo Island i sad si trlja ruke. Sve novine su podvukle kako je u Engleskoj prodaja majica Islanda skočila za fantastičnih 1800 odsto. Hajde pa da zaključimo da se u Engleskoj nalazi najveći broj istinskih ljubitelja futbala.

Kad se zna da se zvanični dres neke od reprezentacija prodaje po cijeni od oko 90 evra i kad se vidi koliko je navijača već obučeno u boje svojih izabranika, aritmetika je jednostavna. A pronicljivi novinar je iskopao podatak da je industrijska cijena jedne majice 6,11 evra.

U svim sektorima ekonomije, u kojima se na ovom događaju može nešto zaraditi, politika cijena je prilagođena, ako tako možemo da rezimiramo okrutni odnos ponude i potražnje. Tako se hotelska soba koja obično u Sent-Etjenu košta 80 evra, na dan utakmica nije mogla dobiti za manje od 300 evra.

Ekonomisti su rekli da bi svaki investirani evro u Euro trebao na kraju donijeti 10 odsto čistog dobitka. Broj zaposlenih u privatnim sigurnosnim firmama je porastao za 32 odsto. Treba se brinuti o prosječnom lokalnom, francuskom navijaču koji za jednu utakmicu i oko nje potroši 100 evra. Taj iznos već raste do 190 evra ako on nije iz grada u kom se meč igra. A dan stranog navijača, kad se uzme u obzir i hotelski smještaj, može da dođe i do 500 evra.