„Pravedan i trajan mir zahteva povratak ukrajinske dece kući“: Zelenski ispostavio zahtev Kremlju

Za razliku od oko 20.000 drugih ukrajinskih mladih, Rudenka je spasila nevladina organizacija Spasimo Ukrajinu i vratio ga na teritoriju pod ukrajinskom kontrolom nakon devet meseci zatočeništva, prenosi Radio Slobodna Evropa.

Predsednik Volodimir Zelenski i drugi ukrajinski zvaničnici kažu da su sada fokusirani na sudbinu hiljada ukrajinske dece koja su ostala u područjima pod ruskom okupacijom – u onome što Moskva naziva „centrima za rehabilitaciju“.

„Ovaj zločin mora biti temeljito istražen, a odgovorni za to odgovorni“, rekao je tokom vikenda ministar spoljnih poslova Andrij Sibiga u sklopu pokretanja kampanje ChildrenAreNonNegotiable.

„Pravedan i trajan mir zahteva povratak sve te ukrajinske dece kući.“

Američki predsednik Donald Tramp proglasio je okončanje najdužeg sukoba u Evropi nakon Drugog svetskog rata glavnim spoljnopolitičkim prioritetom otkako je preuzeo dužnost pre tri meseca.

Dok su se razgovori vrtjeli između nekoliko spornih pitanja, ukrajinski su dužnosnici repatrijaciju svih onih koji su odvedeni iz Ukrajine držali glavnom pregovaračkom točkom.

Ukrajinski zvaničnici optužili su Moskvu za orkestriranje onoga što su neke skupine nazvale „sistemskom deportacijom“ dece iz Ukrajine u delove zemlje pod kontrolom Rusije, ili čak dalje u odredišta u Rusiji i njenom savezniku, Belorusiji.

Dokazi koje je prošle godine prikupio Beloruski servis RSE i Schemes, istraživačka jedinica ukrajinskog servisa RSE-a, pokazuju da su se kampovi koristili za podučavanje mladih Ukrajinaca da se identificiraju s konceptima koje promovisaju i Moskva i Minsk.

To je usledilo nakon studije Laboratorija za humanitarna istraživanja Yale School of Public Health iz novembra 2023. koja je pokazala da su putovanja ukrajinske školske dece u Belorusiju s pratnjom koordinirala Belorusija i Rusija kao deo takozvane Zajedničke države dve zemlje.

Studija kaže da proces uključuje „preodgoj“, koji je definisan kao „promocija kulturnih, istorijskih, društvenih i patriotskih poruka ili ideja koje služe političkim interesima“ oba režima.

Vojna obuka, uključujući trupe Ministarstva unutrašnjih poslova, odvijala se sa „najmanje šest grupa dece“, prema izveštaju.

Rudenko je ranije ovog meseca za ukrajinski servis RSE rekao da je za vreme dok su ga držale ruske vlasti njegova dnevna rutina imala očitu orijentaciju.

„Budili smo se uz rusku himnu, podizali zastavu, radili vježbe. Nakon doručka su nam pričali šta se desilo u Rusiji preko noći. Doslovno. Onda smo gledali ruske filmove“, rekao je, prisjećajući se svog vremena u kampovima.

Prema Laboratoriju za humanitarna istraživanja Yale, više od 8.400 dece iz Ukrajine sistematski je premješteno u najmanje 57 objekata: 13 objekata u Belorusiji i 43 objekta u Rusiji i na teritoriji pod ruskom okupacijom.

Prema službenom portalu ukrajinske vlade childrenofwar.gov.ua, mnogo veći broj – oko 20.000 – je odveden, a samo 1.300 dece je uspešno vraćeno.

„Podsećamo svet da se bez povratka dece koju je Rusija otela rat ne može smatrati završenim“, navodi se u izjavi koju je kancelarija Zelenskog objavila tokom Uskrsa.

Vašington je podržao Kijev po pitanju repatrijacije dece, rekavši prošlog mjeseca da ostaje posvećen podršci razmjeni ratnih zarobljenika, oslobađanju civilnih zatočenika i povratku prisilno premještene ukrajinske djece.

Međutim, ukrajinski zvaničnici zabrinuti su da bi nedavni potezi Trampove administracije za rezanje budžeta mogli značajno omesti istrage o tome gde su deca premještena i napore da se omogući njihov povratak.

U međuvremenu, Karolina Hird, zamenica vođe tima i analitičarka na Institutu za proučavanje rata, američkoj neprofitnoj istraživačkoj grupi, upozorila je da bi se ukrajinski tinejdžeri prisiljeni prihvatiti rusko državljanstvo mogli suočiti sa regrutacijom u rusku vojsku i mogli bi biti prisiljeni boriti se protiv vlastitog naroda, što je kršenje međunarodnog prava.

„Pregovori i prekid borbi bez obzira na deportovanu decu osnažiće Rusiju da nastavi činiti te zločine apsolutno nekažnjeno,“ napisala je Hird.