Dilan da se izvini Hrvatima

Ali, neki od njegovih hrvatskih fanova su bili tužni, čak i gnevni, što se njihov muzički idol neoprezno izrazio opisujući istorijski složen odnos te države sa susednom Srbijom, navodi u autorskom tekstu za Njujork tajms Slavko Goldštajn, hrvatski istoričar i publicista.

Dilan je za Rolingstoun 2012. rekao da „ako u vašim genima postoji neki robovlasnik ili pripadnik Kju Kluks klana, crni ljudi to mogu da osete, baš kao što Jevreji mogu da osete nacistu ili Srbi nekog Hrvata“. Goldštajn navodi da dok neki koji brane Dilana kažu da je aludirao na etničko nasilje iz devedesetih koje je pratilo raspad Jugoslavije, većina analitičara je njegove komentare doživela kao osvrt na saradnju hrvatskih vođa sa nacistima tokom Drugog svetskog rata, a nakon žalbi hrvatske zajednice u Francuskoj sud u Parizu je ovog meseca podigao optužnicu protiv pevača za podsticanje mržnje.

„Hrvatska je vekovima bila deo Austrougarske monarhije, a posle Prvog svetskog rata pridružila se novoformiranoj Jugoslaviji. Tokom Drugog svetskog rata Nemci i Italijani su uspostavili marionetsku državu u Hrvatskoj i Bosni, kojom su vladale ustaše, grupa hrvatskih fašista, čije se genocidno nasilje, upereno protiv Srba, Jevreja, Roma i političkih protivnika, može uporediti sa nacističkim“, navodi Goldštajn. Ali on ističe da je istovremeno u Hrvatskoj i Bosni bio aktivan verovatno najuspešniji oslobodilački pokret u okupiranoj Evropi i da su septembra 1943. hrvatski partizani oslobodili koncentracioni logor na ostrvu Rab, gde je bilo zatočeno 3.200 Jevreja i većini njih spasli život.

Goldštajn ukazuje da je hrvatski Jevrejin, kome su fašisti ubili oca, ali da je uspeo da izbegne progon u rodnom Karlovcu uz pomoć dve katoličke porodice, i pronađe utočište u jednom selu. „Da bi nas spasla od deportacije u koncentracioni logor u maju 1942, moja majka je odvela mene i mog mlađeg brata hrvatskim partizanima koji su kontrolisali južni deo zemlje, u blizini obale Jadranskog mora. Bilo mi je 14 godina. Od tog trenutka osećao sam slobodu“, ističe ovaj hrvatski publicista i istoričar.

Prema Goldštajnovom mišljenju, balkanski nacionalizam je bolest koja drema u doba prosperiteta i stabilnosti, a eksplodira u drugim vremenima. „Najgore je bilo tokom Drugog svetskog rata, kada je, prema podacima hrvatskog demografa Vladimira Žerjavića, gotovo 567.000 ljudi u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini izgubilo život u antifašističkoj borbi i građanskom ratu, od čega je oko 210.000 stradalo u ratu ili zbog njega, a oko 357.000 ubijeno je u genocidnim i političkim terorističkim napadima (najmanje trećinu njih ubili su ustaše, a znatno manje četnici i partizani)“, navodi autor.

Goldštajn ocenjuje da je tokom sistema vlasti koji je uspostavio Tito vladao četvorodecenijski međuetnički mir, ili, u najmanju ruku, primirje, ali da su stare rane ponovo otvorene raspadom Jugoslavije.

Prema Goldštajnovim rečima, od početka 21. veka odnosi Srbije i Hrvatske počeli su polako da se normalizuju, pa su se neki ljudi vratili i nastavili život, a srpski turisti dolaze u hrvatske delove jadranske obale na leto, dok hrvatski muzičari i drugi izvođači posećuju Srbiju, i obratno.

Hrvatski istoričar na kraju izražava uverenje da je Dilanova izjava odraz neznanja, a ne zlobe. „Nadam se da će se on izviniti za nesmotreno preterano pojednostavljenje i na taj način ostati naš idol u borbi za ljudska prava i međuetničku toleranciju“, napisao je Slavko Goldštajn.