Manipulisanje valutom glavna prepreka

Istovremeno, na taj način bi se ponovo uspostavilo poverenje u Evropi i transatlantskoj zajednici, ali evro predstavlja značajnu prepreku ka ostvarenju navedenih ciljeva. Srž problema odnosi se na manipulaciju valutom. U protekle tri decenije Sjedinjene Države su u suštini tolerisale takvu praksu koju su primenjivali njihovi najvažniji trgovinski partneri u Aziji, čime su stvoreni veliki trgovinski i drugi suficiti. Ali, gotovo je izvesno da Vašington neće biti spreman da prihvati slično ponašanje unutar zona slobodne trgovine. Između ostalog, većina u Kongresu već zahteva da mega regionalni dogovor o slobodnoj trgovini, koji uključuje i 12 pacifičkih zemalja, treba da sadrži i klauzule kojima se zabranjuje manipulacija valutom. U centru diskusija nalazi se situacija u Kini, koja nije deo sporazuma, ali bi u budućnosti mogla da se uključi u takvu ili sličnu inicijativu. Ali, ekonomija koja trenutno beleži najveći suficit tekućeg računa nije Kina, već evrozona. Imajući u vidu činjenicu da je suficit tekućeg računa zone evra u 2014. godini dostigao 300 milijardi dolara, to je dvostruko više nego u Kini.

Razlog za navedenu situaciju je jasan: monetarna ekspanzija, koja vodi padu vrednosti valute, predstavlja jedini makroekonomski instrument koji na raspolaganju ima Evropska centralna banka kako bi unapredila konkurentnost „posustalih“ ekonomija poput Grčke, Španije, Italije, Portugala i Francuske. Kao rezultat, deficit tekućeg računa u zemljama na jugu smanjen je ili je nestao, dok je suficit u državama poput Nemačke uvećan, što je dovelo do povećanja ukupnog suficita evrozone. Nerešeni problem Evropske centralne banke odnosi se na činjenicu da evro ostaje suviše snažan za „krhke“ južne države, a preslab za Nemačku. Pojedini poznavaoci prilika veruju da bi unutrašnje razlike u evrozoni bile umanjene ukoliko bi Nemačka uvećala infrastrukturnu potrošnju i omogućila brži rast zarada. Ali, za većinu Nemaca, koji su preživeli reforme u periodu od 2003. i 2005. godine, nastojanje da se umanji teško stečena konkurentnost njihove države nije prihvatljiva. Takođe, podatak da više od 63 odsto nemačkog izvoza odlazi u države izvan evrozone, što znači da nemačke kompanije moraju da se nadmeću sa rivalima širom sveta, čini to pitanje još osetljivijim. S druge strane, ima i onih koji tvrde da bi dalja integracija, naročito kretanje u pravcu uspostavljanja fiskalne i političke unije, omogućilo evrozoni da upotrebljava alternativna sredstva, odnosno da pribegne „transferu bogatstva“, kako bi povećala konkurentnost posustalih država.

Ali, ako uzmemo u obzir lekcije koje su Italija i Nemačka naučile nakon što su ulagale napor da stimulišu nedovoljno konkurente pokrajine, takva očekivanja nisu realna. Ilustracije radi, uprkos činjenici da su za navedene potrebe izdvajane velike količine novca poreskih obveznika, što je činilo 16 odsto regionalnog bruto domaćeg proizvoda na jugu Italije i 25 odsto vrednosti regionalnog BDP-a u istočnoj Nemačkoj, ekonomije Italije i Nemačke nisu imale velike koristi. Ukratko rečeno, unutrašnji disbalans koji postoji u evrozoni verovatno će i dalje postojati.